Czy zmiana członka zarządu wymaga zmiany umowy spółki?

zmiana członka zarządu

Zmiany w składzie osobowym zarządu spółki z o.o. są praktycznie biorąc, najczęściej dokonywanymi zmianami. Wynika to z doniosłej roli, jaką pełnią członkowie zarządu w spółce z o.o., która polega między innymi na faktycznym kierowaniu tym podmiotem, odpowiedzialnością członków zarządu wobec organu, który ich powołał a nawet wobec innych osób za działania spółki.

Zgodnie z przepisami kodeksu spółek handlowych wyróżniane są cztery przypadki „zwolnienia” członka zarządu: (1) wygaśnięcie mandatu członka zarządu z dniem odbycia zwyczajnego zgromadzenia wspólników za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu (art. 202 par. 1 k.s.h.), (2) śmierć członka zarządu (art. 202 par. 4 k.s.h.), (3) rezygnacja członka zarządu (art. 202 par. 4 k.s.h.) oraz (4) odwołania członka zarządu ze składu zarządu spółki z o.o. (art. 202 par. 4 k.s.h.).

Wygaśnięcie mandatu członka zarządu z dniem odbycia zwyczajnego zgromadzenia wspólników

Jeśli członek zarządu został powołany na czas określony i jego kadencja, określona w umowie spółki, zakończyła się z dniem odbycia zwyczajnego zgromadzenia wspólników za rok obrotowy, będący ostatnim rokiem kadencji tego członka zarządu, to w tym przypadku wygasa też mandat tego członka zarządu do sprawowania funkcji w zarządzie. Oznacza to, że zwyczajne zgromadzenie wspólników musi podjąć uchwały rozliczające danego członka zarządu (tzw. absolutorium) oraz zdecydować czy ten członek zarządu będzie powołany czy też nie, na następną kadencję. Ponieważ protokół zwyczajnego zgromadzenia wspólników zasadniczo nie jest sporządzany w formie aktu notarialnego toteż i wygaśnięcie mandatu jednego członka zarządu oraz powołanie tego samego członka zarządu na ponowną kadencję lub wybranie innej osoby na nową kadencję do zarządu nie wymaga zmiany umowy spółki. Dotyczy to też sytuacji, gdy w umowie spółki jest zawarty „historyczny” zapis informujący, kto został powołany do „pierwszego zarządu spółki z o.o.”.

Śmierć członka zarządu

Innym przypadkiem wygaśnięcia mandatu członka zarządu będzie jego śmierć. Praktycznie biorąc, wystarczy do sądu rejestrowego przekazać informację o śmierci członka zarządu oraz do odpowiedniego formularza KRS dołączyć akt zgonu lub postanowienie sądu o uznaniu za zmarłego. Także i ten przypadek nie wymaga dokonywania zmian w umowie spółki z o.o.

Rezygnacja członka zarządu

Członek zarządu może sam zrezygnować z pełnionej funkcji. Mandat takiego członka zarządu wygasa w chwili złożenia rezygnacji, z tym zastrzeżeniem, że jeśli rezygnacja pociąga za sobą nieobsadzenie zarządu, to ostatnia rezygnacja jest skuteczna po dniu na którym zostało zwołanie zgromadzenie wspólników, które ma zdecydować o nowym składzie zarządu. Także i ten sposób wygaśnięcia mandatu członka zarządu nie wymaga ingerencji w umowie spółki z o.o.

Odwołanie członka zarządu

Członek zarządu może być w każdym momencie odwołany uchwałą wspólników. Odwołanie jest skuteczne z chwilą podjęcia stosownej uchwały wspólników. Podjęcie takiej uchwały nie ma wpływu na treść umowy spółki, a więc innymi słowy ten sposób wygaśnięcia mandatu członka zarządu nie dokonania zmiany w umowie spółki z o.o..

Konkludując, zasadniczo zmiana członka zarządu nie wiąże się z koniecznością dokonywania zmian w umowie spółki z o.o.

Czy zmiana zarządu wpływa na ważność już podpisanych umów ?

zmiana zarządu

Członek zarządu może być w każdym czasie odwołany ze swojej funkcji, o czym już pisałem w dwóch wpisach: Odwołanie członka zarządu oraz Rezygnacja członka zarządu, gdy zarząd jest jednoosobowy – komu doręczyć oświadczenie? Czy zmiana zarządu będzie wpływać na ważność zawartych przez spółkę umów?

Jak już wiemy, odwołanie członka zarządu jest skuteczne z chwilą powzięcia odpowiedniej uchwały przez zgromadzenie wspólników lub inny uprawiony do tego organ. Warto pamiętać, że organ odwołujący członka zarządu musi niezwłocznie poinformować odwołanego członka zarządu o jego odwołaniu aby odwołany członek zarządu nie reprezentował spółki. Od chwili podjęcia uchwały o odwołaniu do chwili otrzymania informacji o odwołaniu członek zarządu ma prawo reprezentować spółkę.

Odwołanie członka zarządu nie ma wpływu na zawarte umowy w czasie, kiedy ta osoba mogła reprezentować spółkę (zasiadała w zarządzie spółki z o.o.). Nie ma więc konieczności, po odwołaniu członka zarządu, potwierdzania obowiązujących umów, które w imieniu spółki zawierał odwołany członek zarządu. Zmiana zarządu nie wpływa więc na ważność zawartych przez spółkę umów. Dzieje się tak dlatego, że członek zarządu jedynie reprezentuje osobę prawną – spółkę z o.o. i po odwołaniu go ze funkcji wszelkie podjęte przez niego, zgodnie z prawem, czynności, gdy ten członek zarządu wchodził w skład zarządu spółki, zachowują swoją ważność.

Co jednak z umowami zawieranymi przez członka zarządu po jego skutecznym odwołaniu oraz po zawiadomieniu o odwołaniu, gdy nowy zarząd nie wykreślił odwołanego członka zarządu z rejestru przedsiębiorców ? Czy takie umowy też będą ważne ? Problem sankcji dotykającej czynności prawnej dokonanej przez osobę, która nie jest faktycznie członkiem zarządu spółki (tzw. fałszywy organ spółki) zasadniczo uznawana jest jako bezwzględnie nieważna (zobacz wyroki SN z 12.12.1996 r., I CKN 22/96; z 26.6.1997 r., I CKN 130/97; z 31.1.2001 r., III CKN 984/98 i z 16.12.2004 r., V CK 674/03). Jest też reprezentowane przez Sąd Najwyższy stanowisko, w rachubę może wchodzić sankcja bezskuteczności zawieszonej (per analogiam art. 103 § 1 i 2 k.c.).

Kto może powołać się na nieważność umowy zawartej przez fałszywy organ spółki ? Zgodnie z orzeczeniami Sądu Najwyższego, nie może się na nieważność umowy powoływać sama spółka, która nie zaktualizowała niezwłocznie informacji o osobach uprawionych do reprezentacji w rejestrze przedsiębiorców a kontrahent spółki działał w dobrej wierze nie wiedząc, że osoba reprezentująca spółkę nie jest członkiem jej zarządu. Termin na poinformowanie sądu rejestrowego o zmianach w składzie zarządu wynosi 7 dni (art. 22 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym: wniosek o wpis do Rejestru powinien być złożony nie później niż w terminie 7 dni od dnia zdarzenia uzasadniającego dokonanie wpisu, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.). Na nieważność umowy zawartej przez „fałszywy organ spółki” może powołać się kontrahent spółki, który dział w dobrej wierze i w zaufaniu do treści rejestru przedsiębiorców (domniemania z art. 14 i art. 17 ust. 1 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym).

 

Foto dzięki uprzejmości Stuart Miles / freedigitalphotos.net

Czy zmiana zarządu lub zmiana jego składu nie stanowi zmiany umowy spółki ?

Zzmiana zarządu lub zmiana jego składu nie stanowi zmiany umowy spółki

Przepisy kodeksu spółek handlowych wyróżniają trzy kategorie postanowień, które składają się na umowę spółki z o.o.

Pierwsza kategoria zapisów to postanowienia konieczne, które muszą się znaleźć w umowie spółki z o.o. aby umowa była prawnie ważna. Przykładem takich koniecznych zapisów są postanowienia dotyczące m.in. firmy i siedziby spółki, przedmiotu działalności spółki albo wysokości kapitału zakładowego (art. 157 § 2 k.s.h.).

Drugą kategorią zapisów umownych są postanowienia, które nie muszą się obligatoryjnie znaleźć w umowie spółki, lecz jeśli wspólnicy zdecydują się regulować wskazane w przepisach prawa handlowego sprawy to jedynym skutecznym miejscem będzie zapis w umowie spółki z o.o. Przykładem takich postanowień są przyznane wspólnikowi szczególne korzyści lub nałożone dodatkowe obowiązki (art. 159 k.s.h.), zobowiązanie wspólnika do powtarzających się świadczeń niepieniężnych (art. 176 § 1 k.s.h.), zobowiązanie wspólników do wnoszenia dopłat (art. 176 § 1 k.s.h.).

Trzecia kategoria zapisów wprowadzanych do umowy spółki dotyczy spraw, które mogą być równie dobrze uzgodnione pomiędzy wspólnikami poza umową spółki z o.o.. Przykładem postanowienia należącego do tego typu spraw jest ustanowienie pierwszego zarządu w spółce z o.o. Mimo, iż art. 201 § 4 k.s.h. stanowi, że: „członek zarządu jest powoływany i odwoływany uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej”, to w praktyce zakładania spółek z o.o. wciąż spotyka się ustanawianie pierwszego zarządu właśnie w umowie spółki. Jednakże pierwszy zarząd spółki z o.o., oraz skład każdego następnego zarządu może być ustanowiony w uchwale wspólników, bez wprowadzania zapisów na ten temat do umowy spółki.

W związku z powyższym, nawet jeśli wspólnicy zdecydowali się na wprowadzenie zapisu do umowy spółki, który wskazuje na skład osobowy zarządu to każda zmiana zarządu lub zmiana jego składu nie stanowi zmiany umowy spółki, chyba że w umowie spółki z o.o. zostanie wprowadzone szczególne uregulowanie przyznające danemu wspólnikowi prawa do decydowania kto będzie członkiem zarządu albo do wyrażenia zgody na zmianę zarządu lub zmianę jego składu. Podstawą prawną takiego uprawnienia będzie wcześniej już wspomniany art. 159 k.s.h.: „jeżeli wspólnikowi mają być przyznane szczególne korzyści lub jeżeli na wspólników mają być nałożone, oprócz wniesienia wkładów na pokrycie udziałów, inne obowiązki wobec spółki, należy to pod rygorem bezskuteczności wobec spółki dokładnie określić w umowie spółki.”. Jeśli więc nie ma takiego szczególnego zapisu w umowie spółki z o.o. to zmiana zarządu lub zmiana jego składu nie stanowi zmiany umowy spółki a przeprowadzenie zmiany zarządu wymaga jedynie uzyskania bezwzględnej większości głosów na zgromadzeniu wspólników (art. 245 k.s.h.).

Wprowadzenie do umowy spółki z o.o. szczególnego zapisu przyznającego danemu wspólnikowi uprawnienia do decydowania o składzie zarządu oznacza, że dla przeprowadzenia zmiany tego uprawnienia konieczne będzie dokonanie zmiany umowy spółki większością dwóch trzecich głosów (art. 246 § 1 k.s.h.) z zastrzeżeniem, że zmiana tego uprawnienia wymaga zgody wspólnika, któremu umowa spółki to uprawnienie przyznaje (art. 246 § 3 k.s.h.) w formie aktu notarialnego (art. 157 § 2 k.s.h.).

 

Foto dzięki uprzejmości mrpuen / freedigitalphotos.net