Wspólnik prowadzący interesy w ramach spółki jawnej może uznać, że nie chce dalej uczestniczyć w takim przedsięwzięciu i oświadczyć pozostałym wspólnikom o zamiarze wystąpienia z tej spółki. Zgodnie z art. 65 § 1 k.s.h., na skutek wystąpienia wspólnika ze spółki jawnej wartość udziału kapitałowego wspólnika oznaczona będzie na podstawie osobnego bilansu, uwzględniającego wartość zbywczą majątku spółki a ustalony udział zostanie wypłacony w pieniądzu (art. 65 § 3 k.s.h.).
Jakie są skutki podatkowe wystąpienia wspólnika ze spółki jawnej? Czy ustępujący wspólnik musi i w jakim zakresie opodatkować podatkiem dochodowym wypłaconą mu kwotę, w związku z jego wystąpieniem ze spółki jawnej?
Zacznijmy od ustalenia, z czego będzie składać się kwota do wypłaty ustępującemu ze spółki jawnej wspólnikowi. Kwota do wypłaty będzie składać się z: (1) zwrotu wniesionego przez ustępującego wspólnika przy zawiązywaniu spółki wkładu kapitałowego, (2) zwrotu różnicy pomiędzy kwotą wynikającą z osobnego bilansu przypadającą na ustępującego wspólnika a wniesionym wkładem kapitałowym opisanym w pkt 1 powyżej, czyli np.: zwrotu zatrzymanych w spółce jawnej opodatkowanych zysków wspólnika.
Zwolnienie z opodatkowania zwróconego wkładu kapitałowego
Zwrócony wspólnikowi wkład kapitałowy (wniesiony w momencie przystępowania do spółki jawnej przez wspólnika) jest wolny od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych – na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ zgodnie z tym przepisem, wolne od podatku dochodowego są przychody otrzymane w związku ze zwrotem udziałów lub wkładów w spółdzielni albo wkładów w spółce osobowej, do wysokości wniesionych udziałów lub wkładów do spółdzielni albo wkładów do spółki osobowej.
Opodatkowanie zwrotu pozostawionych w spółce jawnej zysków z lat ubiegłych?
Wspólnik, w trakcie uczestniczenia w spółce jawnej, może postanowić, że otrzymany i opodatkowany zysk z działalności spółki pozostawia w tej spółce jawnej, a więc reinwestuje przysługujący mu zysk z uczestniczenia w spółce i tym samym zwiększa wartość wniesionego przez siebie do spółki jawnej wkładu. Aby prawidłowo udokumentować reinwestowanie otrzymanego i opodatkowanego zysku z działalności spółki jawnej konieczne jest przeprowadzenie tej czynności na podstawie formalnych uchwał wspólników spółki jawnej a przy okazji trzeba też sprawdzić czy zwiększenie wartości wniesionego przez tego wspólnika spółki jawnej wkładu nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (art. 6 ust. 1 pkt 8) lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych).
Sądy administracyjne wielokrotnie potwierdzały, że zwolnienie zawarte w 21 ust. 1 pkt 50 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obejmuje nie tylko wkład kapitałowy, lecz także pozostawiony przez wspólnika w spółce jego zysk po opodatkowaniu podwyższający wartość wniesionego przez wspólnika spółki jawnej wkładu kapitałowego (wyroki NSA: z dnia 16 listopada 2010 r. sygn. akt II FSK 1220/09, z dnia 22 kwietnia 2011 r. sygn. akt II FSK 2204/09, z dnia 6 grudnia 2011 r. sygn. akt II FSK 1083/10, z dnia 8 marca 2012 r. sygn. akt II FSK 1618/10, z dnia 12 czerwca 2012 r. sygn. akt II FSK 2397/10, z dnia 23 kwietnia 2013 r. sygn. akt II FSK 1800/11, z dnia 9 października 2013 r. sygn. akt II FSK 2847/11).
Wypłata tej części kwoty wspólnikowi ustępującemu ze spółki jawnej, która nie jest wkładem kapitałowym lub opodatkowanymi wcześniej zyskami z lat poprzednich, podwyższającymi wartość wniesionego wkładu kapitałowego, będzie podlegała opodatkowaniu na zasadach ogólnych, jako przychód z praw majątkowych (art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), gdyż jego źródłem jest w tym przypadku prawo majątkowe w postaci udziału w spółce jawnej. Ta część wypłaty będzie podlegać opodatkowaniu według skali podatkowej, zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Foto dzięki uprzejmości jennythip / freedigitalphotos.net