Wydaje się na pierwszy rzut oka, że odpowiedź na pytanie – czy skazany może założyć spółkę z o.o. powinna być przecząca. Ale jaka naprawdę jest odpowiedź na to pytanie?
Przepisy kodeksu spółek handlowych (art. 18 k.s.h.) uniemożliwiają osobom skazanym za określone, szczegółowo wymienione przestępstwa, zasiadanie w zarządzie lub radzie nadzorczej spółek z o.o. (oraz spółek akcyjnych). Nie ma przy tym znaczenia, czy wyrok jest w zawieszeniu, czy też nie. Natomiast ma znaczenie czy skazanie nastąpiło w wyroku polskiego sądu karnego czy też sądu karnego innego państwa. Zgodnie z komentarzami, istotne jest wyłącznie skazanie przez polski sąd karny.
Zakaz pełnienia funkcji członka zarządu albo członka rady nadzorczej dotyczy przestępstw określonych w kodeksie karnym: przeciwko ochronie informacji (art. 265-296 k.k.), przeciwko wiarygodności dokumentów (art. 270-277 k.k.), przeciwko mieniu (art. 278-295 k.k.), przeciwko obrotowi gospodarczemu (art. 296-309 k.k.), przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi (art. 310-316 k.k.), a także przestępstw określonych w kodeksie spółek handlowych: dokonanych przez ogłoszenie danych nieprawdziwych albo przedstawienie takich danych organom spółki, władzom państwowym lub rewidentom (art. 587 k.s.h.), dokonanych przez wystawienie fałszywych zaświadczeń o złożeniu akcji uprawniającej do głosowania czy użyczanie innemu akcji nieuprawniającej go do głosowania (art. 590 k.s.h.), dokonanych przy głosowaniu na walnym zgromadzeniu lub wykonywaniu praw mniejszości (art. 591 k.s.h.). Przy rejestracji spółki z o.o. warto dołączyć do dokumentów oświadczenie członków zarządu o tym, że nie zostali skazani za wyżej wymienione przestępstwa – oświadczenie członka zarządu.
Przepisy kodeksu spółek handlowych nie regulują jednak sytuacji, gdy skazany chce założyć spółkę z o.o. i zostać wyłącznie udziałowcem tej spółki. Należy więc uznać, że prawomocne skazanie nie jest negatywną przesłanką do posiadania udziałów (akcji) w spółkach kapitałowych lub do zakładania nowych spółek. Na marginesie można wskazać, że sąd karny może zakazać skazanemu prowadzenia konkretnego rodzaju działalności gospodarczej, jeżeli działalność taka zagrażałaby “istotnym dobrom chronionym prawem” (art. 39 pkt. 2 k.k. w zw. z art. 41 § 2 k.k.). Taki zakaz może zostać orzeczony na maksymalnie 15 lat, a w pewnych sytuacjach nawet dożywotnio. Jednakże ten zakaz nie może dotyczyć obejmowania lub nabywania udziałów w spółkach z o.o. Na koniec należy przywołać stanowisko Sądu Najwyższego: „Zakaz wskazany w art. 41 § 2 k.k. nie może oznaczać całkowitego wyłączenia aktywności gospodarczej osoby, wobec której jest on orzekany.” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 lipca 2011 r., sygn. akt III KK 169/11).
foto dzięki uprzejmości Grant Cochrane / freedigitalphotos.net