Osoba zajmująca się sprawami spółki z o.o. może odpowiadać karnie za narażenie spółki swoimi działaniami na znaczną szkodę. Pojęcie znacznej szkody majątkowej zostało zdefiniowane ustawowo i chodzi o uszczerbek majątkowy przekraczający kwotę 200.000 zł (art. 115 § 5 kodeksu karnego). Co ważne, na szkodę majątkową składa się rzeczywisty uszczerbek w majątku (tzw. damnum emergens) oraz utracone korzyści (tzw. lucrum cessans). Działanie na szkodę spółki z o.o., nawet gdy nie powstałą szkoda, lecz istniało bezpośrednie zagrożenie jej powstania, może prowadzić do odpowiedzialności karnej.
Aby taka osoba odpowiadała karnie musi: (i) nadużyć udzielonych jej uprawnień lub nie dopełnić ciążącego na niej obowiązku, w wyniku czego (ii) majątek spółki został narażony na bezpośrednie niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody (art. 296 § 1a kodeksu karnego).
Nadużycie udzielonych uprawnień lub nie dopełnienie obowiązku polega na tym, iż odpowiedzialna osoba, mimo uprawnień bądź obowiązków określonych w ustawie, w decyzji właściwego organu lub w umowie, nie wypełnia ich lub wypełnia je niewłaściwie narażając podmiot gospodarczy na ryzyko poniesienia szkody majątkowej.
Sprowadzenie bezpośredniego niebezpieczeństwa wyrządzenia znacznej szkody majątkowej zagrożone jest karą pozbawienia wolności do lat 3. Jeśli zaś sprawca działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej zagrożenie karą pozbawienia wolności wynosi od 6 miesięcy do lat 8 (art. 296 § 2 kodeksu karnego).
Kto może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej? Osobą taką może być członek zarządu w spółce z o.o., prokurent, pełnomocnik, dyrektor, kierownik lub nawet radca prawny zajmujący się sprawami majątkowymi spółki. Chodzi więc a takie osoby, które są zobowiązane do zajmowania się sprawami majątkowymi spółki w ten sposób aby chronić ten majątek przed stratami i prowadzenie spraw majątkowych tak aby majątek spółki był powiększany. Nie będzie więc odpowiadała karnie osoba, która tylko wykonuje polecenia służbowe osoby decyzyjnej w spółce.
Jak można uchronić się przed odpowiedzialnością karną?
Art. 296 § 5 kodeksu karnego przewiduje instytucję czynnego żalu polegającą na tym, iż osoba, która wyrządziła szkodę lecz ją naprawiła przed wszczęciem postępowania karnego – nie będzie odpowiadać karnie za wyrządzenie znacznej szkody majątkowej spółce w wyniku nadużycia uprawnień lub niedopełnienia obowiązku. Sąd może też zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia, gdy sprawca dobrowolnie naprawił szkodę w całości (art. 307 kodeksu karnego).
Foto dzięki uprzejmości 2nix / freedigitalphotos.net