zamknięcie roku obrotowego Archives - Strona 3 z 4

Podział zysku w spółce jawnej

Zakładając spółkę jawną wspólnicy liczą na powstanie zysków. Często też tak się dzieje, że spółka jawna już w pierwszym roku działalności przynosi wspólnikom znaczne dochody. Jednakże czym jest zysk w spółce jawnej? Zyskiem w spółce jawnej będzie nadwyżka majątku spółki jawnej w porównaniu do wniesionych przez wspólników spółki jawnej wkładów.

A więc na przykładzie, jeśli dwóch wspólników wniosło przy założeniu spółki jawnej wkłady po 50.000 zł każdy a po zakończeniu pierwszego roku obrotowego majątek spółki jawnej według sprawozdania finansowego wynosi 120.000 zł to zyskiem spółki jawnej będzie owe 20.000 zł, a więc podział zysku w tej spółce jawnej będzie wyglądał tak, że na każdego ze wspólników przypadnie po 10.000 zł zysku.

Po zakończeniu roku obrotowego, każdy ze wspólników spółki jawnej może zażądać od spółki „podziału i wypłaty całości zysku” (art. 52 k.s.h.). Wystarczy więc, aby wspólnik w okresie sześciu miesięcy po zakończeniu roku obrotowego zgłosił żądanie wypłaty zysku spółce jawnej a spółka jawna stanie się zobowiązana do przekazania wspólnikowi przypadającego na niego zysku za zamknięty rok obrotowy.

Decyzję w sprawie podziału i wypłaty zysku wspólnikom spółki jawnej warto podjąć w uchwale wspólników. Oczywiście uchwalę będzie poprzedzać sprawozdanie finansowe wskazujące, jaki jest zysk do podziału pomiędzy wspólników. Warto wiedzieć, że roszczenie wspólnika o wypłatę zysku w spółce jawnej przedawnia się z upływem trzech lat, licząc od ostatniego dnia, w którym miało być zatwierdzone sprawozdanie finansowe spółki jawnej (np.: licząc od 30 czerwca roku następnego po zamknięciu roku za który ma być wypłacony zysk – zobacz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lipca 2008 r., sygn. akt. IV CSK 101/08). Na marginesie warto wspomnieć, że wypłata wspólnikowi spółki jawnej zysku nie jest obciążana już podatkiem dochodowym, ponieważ każdy ze wspólników rozliczył się z wygenerowanego dochodu przez spółkę jawną już w trakcie zamkniętego roku podatkowego.

Jeśli jednak spółka jawna w poprzednich latach poniosła z działalności gospodarczej stratę to uzyskany zysk w pierwszej kolejności przeznacza się na pokrycie straty z lat poprzednich a dopiero nadwyżka pozostała po pokryciu strat może być podzielona i wypłacona pomiędzy wspólników spółki jawnej (art. 52 § 2 k.s.h.).

Niezależnie do tego czy spółka zrealizowała zysk czy też poniosła stratę, wspólnik spółki jawnej ma prawo zażądać od niej wypłacenia odsetek od wniesionego wkładu do spółki w wysokości 5% rocznie. Wracając do powyżej zaprezentowanego przykładu – każdy ze wspólników może zażądać, niezależnie od tego czy spółka wykazała zysk czy poniosła stratę – 5% od 50.000 zł rocznie, czyli po 2.500 zł odsetek rocznie (art. 53 k.s.h.). Wypłata odsetek od udziału kapitałowego wspólnika będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym (u osób fizycznych takie odsetki są kwalifikowane do “innych źródeł”).

Foto dzięki uprzejmości hywards / freedigitalphotos.net

Brak sprawozdań finansowych za 2 kolejne lata obrotowe

Z dniem 1 stycznia 2015 roku weszły w życie istotne zmiany do ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym. Nowe przepisy mają za zadanie uporządkowanie „martwych dusz”, tj. takich spółek, które nie mają zbywalnego majątku i które faktycznie nie prowadzą działalności a wciąż figurują w KRS.

Przepisy wprowadzające stanowią, że jeśli dotychczasowe spółki nie składały sprawozdań finansowych przez 2 kolejne lata obrotowe przed wejściem w życie ustawy (ustawa weszła w życie 1 stycznia 2015 roku) i które to podmioty do 30 czerwca 2015 roku nie przekażą brakujących sprawozdań finansowych do Krajowego Rejestru Sądowego, to wobec takich podmiotów sąd rejestrowy wszczyna postępowanie, o którym mowa w art. 25a ust. 1 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym (tzw. postępowanie o rozwiązanie podmiotu wpisanego do Krajowego Rejestru Sądowego bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego).

Jakie więc nowe uprawnienia ma sąd rejestrowy wobec spółek nie przesyłających sprawozdań finansowych? Dotychczas sąd rejestrowy widząc, że w aktach rejestrowych tej spółki jest brak sprawozdań finansowych za 2 kolejne lata obrotowe, mógł jedynie wzywać zarząd spółki do złożenia brakujących sprawozdań finansowych w terminie 7 dni, pod rygorem zastosowania grzywny. Sąd mógł ponawiać nałożenie grzywny na zarząd, mógł się też zwrócić do odpowiedniego organu ścigania o wszczęcie postępowania karnego w związku z naruszeniem art. 79 pkt. 4 ustawy o rachunkowości (kto wbrew przepisom ustawy nie składa sprawozdania finansowego lub sprawozdania z działalności we właściwym rejestrze sądowym podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.).

Teraz sąd rejestrowy może dodatkowo wszcząć z urzędu postępowanie o rozwiązanie podmiotu wpisanego do Krajowego Rejestru Sądowego bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego, w przypadku gdy m.in. mimo wezwania sądu rejestrowego nie złożono rocznych sprawozdań finansowych za 2 kolejne lata obrotowe.

W trakcie tego postępowania o wykreślenie spółki z KRS sąd rejestrowy bada czy podmiot prowadzi faktycznie działalność oraz czy posiada zbywalny majątek. Brak obu tych elementów prowadzić będzie do rozwiązania podmiotu przez sąd oraz wykreślenia go z Krajowego Rejestru Sądowego.

W chwili wykreślenia podmiotu z Krajowego Rejestru Sądowego Skarb Państwa nabywa nieodpłatnie, z mocy prawa, mienie pozostałe po wykreślonym z Rejestru podmiocie i jednocześnie Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność z nabytego mienia za zobowiązania podmiotu wykreślonego z Rejestru. Wspólnicy wykreślonego podmiotu mogą przez krótki, roczny okres, dochodzić od Skarbu Państwa wydania majątku likwidacyjnego pod warunkiem, że reprezentują łącznie co najmniej dwie trzecie głosów i wykażą, że wszyscy wierzyciele wykreślonego podmiotu zostali zaspokojeni lub zabezpieczeni.

Podobnie ma się rzecz z wierzycielami wykreślonego podmiotu. Roszczenia wierzycieli, wygasają, jeżeli nie będą dochodzone przeciwko Skarbowi Państwa w terminie roku od chwili nabycia mienia przez Skarb Państwa.

Foto dzięki uprzejmości scottchan / freedigitalphotos.net

Termin wypłaty dywidendy w spółce z o.o.

Jednym z ważniejszych uprawnień wspólnika w spółce z o.o. jest prawo do otrzymania dywidendy z wypracowanego przez spółkę zysku po zakończeniu roku obrotowego. Wysokość dywidendy określa uchwała zwyczajnego zgromadzenia wspólników, która powinna być podjęta nie później niż w terminie sześciu miesięcy po upływie każdego roku obrotowego (art. 231 § 2 pkt 2 k.s.h.).

Jaka jest maksymalna kwota, którą może otrzymać wspólnik spółki z o.o.? Limit kwotowy jaki przysługuje wspólnikowi obliczany jest w następujący sposób w ten sposób: po pierwsze, do kwoty zysku za ostatni rok obrotowy doliczamy niepodzielone zyski z lat ubiegłych (nie dalej niż poprzednich 5 lat obrotowych) oraz kwoty przekazane na kapitały rezerwowe (brak limitu czasowego); po drugie, od tak obliczonej sumy odejmuje się poniesione straty oraz kwoty przekazane na fundusze rezerwowe, które są utworzone zgodnie z ustawą lub umową spółki, a które nie mogą być przeznaczone na wypłatę dywidendy. Tak obliczona kwota może być przeznaczona na wypłatę wspólnikom spółki.

Z chwilą podjęcia uchwały zwyczajnego zgromadzenia wspólników o podziale zysku wspólnik ma roszczenie do spółki o wypłatę przypadającej na niego dywidendy. Przepisy kodeksu spółek handlowych wskazują, że w uchwale o podziale zysku zgromadzenie wspólników powinno wskazać dzień, w którym będzie wypłacać wspólnikom dywidendę (tzw. „dzień wypłaty dywidendy”). Jeżeli uchwała zwyczajnego zgromadzenia wspólników takiego dnia nie określiła to dywidenda jest wypłacana w dniu określonym w uchwale zarządu spółki. Co zrobić, gdy termin wypłaty dywidendy został określony w uchwale zgromadzenia wspólników lub w uchwale zarządu a spółka nie wypłaciła dywidendy?

W takiej sytuacji, wspólnik domagający się wypłaty dywidendy ma prawo, zgodnie z art. 455 k.c., do wezwania zarządu spółki z o.o. do niezwłocznej wypłaty przysługującej mu dywidendy. Zgodnie z praktyką, termin „niezwłocznie” oznacza działanie bez zbędnej zwłoki a więc spółka ma obowiązek w ciągu kilku – kilkunastu dni od otrzymania wezwania do zapłaty dokonać przelewu dywidendy na konto wspólnika. Wspólnik może też, na podstawie art. 481 k.c., zażądać od spółki wypłaty odsetek za opóźnienie wypłaty dywidendy.

Co zrobić w sytuacji, gdy ani uchwała wspólników ani uchwała zarządu nie wyznacza terminu wypłaty dywidendy?

Jak już wyżej wskazano, zgodnie z art. 193 § 3 k.s.h. termin wypłaty dywidendy w spółce z o.o. jest zasadniczo wyznaczany w uchwale zgromadzenia wspólników albo też, gdy wspólnicy spółki nie wskazali dnia wypłaty dywidendy to termin wypłaty dywidendy wyznacza zarząd. W sytuacji, gdy ani zgromadzenie wspólników ani też zarząd spółki nie wyznaczyli terminu na wypłatę dywidendy należy zastosować wyżej opisane rozwiązanie, czyli wezwać spółkę do niezwłocznej wypłaty dywidendy.

Foto dzięki uprzejmości David Castillo Dominici / freedigitalphotos.net

Podział zysku w spółce z o.o.

Zgodnie z art. 191 § 1 i 3 k.s.h. wspólnik spółki z o.o. ma prawo do udziału w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonego do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników z możliwością wypłacenia zaliczki na poczet przyszłej dywidendy, w stosunku do posiadanych udziałów. Umowa spółki może przewidywać inny sposób podziału zysku (art. 191 § 2 k.s.h.). Inny sposób podziału zysku może polegać na określonych odpisach na kapitały (fundusze) własne spółki, w tym zapasowy czy rezerwowy. Przykładowy zapis umowy spółki z o.o. może brzmieć następująco:

O przeznaczeniu zysku wynikającego z rocznego sprawozdania finansowego decyduje Zgromadzenie Wspólników. Zysk może zostać przeznaczony w szczególności na:

a) kapitał zapasowy;

b) inwestycje;

c) dodatkowe kapitały rezerwowe utworzone przez Spółkę;

d) do podziału pomiędzy wspólników Spółki (dywidenda);

e) inne cele określone uchwałą Zgromadzenia Wspólników.

Przeznaczony uchwałą Zgromadzenia Wspólników do podziału zysk dzieli się pomiędzy Wspólników proporcjonalnie do przysługujących im udziałów w kapitale zakładowym.
Lista wspólników uprawnionych do dywidendy jest ustalana według dnia określonego przez Zgromadzenie Wspólników (dzień dywidendy), stosownie do postanowień art. 193 Kodeksu spółek handlowych.
Termin wypłaty dywidendy ustala Zgromadzenie Wspólników.
Zarząd może wypłacić Wspólnikom zaliczkę na poczet przewidywanej dywidendy za rok obrotowy, jeżeli Spółka posiada środki niezbędne na wypłatę. Spółka może wypłacić zaliczkę na poczet dywidendy, na zasadach określonych w art. 195 Kodeksu spółek handlowych.

Prawo do udziału w zysku, proporcjonalnie do posiadanych udziałów (o ile umowa spółki nie określa odstępstw do zasady proporcjonalności), wyrażające się w prawie do wypłaty dywidendy, może być ograniczone przez rozdysponowanie zysku z wyłączeniem prawa wspólników do udziału w nim, tylko gdy umowa spółki na to pozwala. Omawiana regulacja kodeksowa jest wyrazem respektowania jednego z podstawowych uprawnień wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością – prawa do udziału w wypracowanym zysku (wyrok Sądu Najwyższego z 3 marca 2009 r., II CSK 522/08). W piśmiennictwie podkreśla się, że umowa spółki nie może trwale wyłączyć zysku od podziału pomiędzy wspólników.

Tak więc aby przegłosować uchwałę przeznaczającą wypracowany zysk w spółce z o.o. na kapitał zapasowy spółki należy sprawdzić czy taka uchwała może być podjęta, a więc czy umowa spółki przewiduje inny sposób rozdysponowania zysku spółki niż w postaci wypłaty dywidendy oraz czy wskazuje na jakie fundusze ma być przelany wypracowany zysk spółki.

Jeśli więc umowa spółki z o.o. nie zawiera innego sposobu rozporządzania zyskiem, niż określony w art. 191 § 1 i 3 k.s.h., to uchwała zgromadzenia wspólników wyłączająca czysty zysk od podziału między wspólników – wbrew postanowieniom umowy spółki – będzie z nią sprzeczna. Taka uchwała zgromadzenia wspólników może być zaskarżona. Osoba uprawiona może żądać uchylenia uchwały wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na podstawie art. 249 § 1 k.s.h. Zgodnie z tym przepisem uchwała wspólników sprzeczna z umową spółki bądź dobrymi obyczajami i godząca w interesy spółki lub mająca na celu pokrzywdzenie wspólnika może być zaskarżona w drodze wytoczonego przeciwko spółce powództwa o uchylenie uchwały. Termin na złożenie pozwu jest stosunkowo krótki – powództwo o uchylenie uchwały wspólników należy wnieść w terminie miesiąca od dnia otrzymania wiadomości o uchwale, nie później jednak niż w terminie sześciu miesięcy od dnia powzięcia uchwały (art. 251 k.s.h.).

Foto dzięki uprzejmości Jomphong /freedigitalphotos.net

Księga protokołów

Każde zgromadzenie wspólników powinno być prawidłowo udokumentowane. Mogą to być nagrania audio lub wideo, ale też można poprzestać na sporządzeniu protokołu z posiedzenia zgromadzenia wspólników przygotowanego w formie pisemnej. Ponieważ na posiedzeniu zgromadzenia wspólników są najczęściej podejmowane uchwały zgromadzenia wspólników, toteż powinny one być spisane i uwzględnione w księdze protokołów (art. 248 § 1 k.s.h.), która jest przechowywana w siedzibie spółki (wzór księgi protokołów spółki z o.o.). Jeśli uchwały zostały podjęte w obecności notariusza do księgi protokołów dołącza się wypis przekazany przez notariusza. Jeżeli głosowano pisemnie (poza zgromadzeniem wspólników), treść takich uchwał wspólników zarząd również wpisuje do księgi protokołów.

Obowiązkiem zarządu jest prawidłowe i na bieżąco prowadzenie księgi protokołów. Księgę protokołów prowadzi się w formie pisemnej i każdą nowo podjętą uchwałę zgromadzenia wspólników uwzględnia się w tej księdze. Trzeba pamiętać, że uchwały są przekazywane do księgi protokołów dopiero po ich podpisaniu przez wszystkich udziałowców, którzy głosowali nad tą uchwałą; można jednakże ograniczyć się do podpisów przewodniczącego i protokolanta.

Prawidłowo sporządzony protokół zgromadzenia wspólników (art. 248 § 2 k.s.h.) zawiera następujące konieczne elementy:

opis przebiegu zgromadzenia (także prowadzona dyskusja, zgłaszane wnioski i propozycje), w tym stwierdzenie prawidłowości zwołania zgromadzenia wspólników i jego zdolności do powzięcia uchwał (czyli jaki kapitał zakładowy był reprezentowany w momencie głosowania) oraz,
przedstawienie uchwał, które były głosowane na zgromadzeniu wspólników z podaniem liczby głosów oddanych za każdą uchwałą (a więc jaka była struktura głosów za, przeciw i wstrzymujących się), informacją czy uchwała była głosowana w głosowaniu tajnym oraz z podaniem zgłoszonych sprzeciwów.

Do protokołu zgromadzenia wspólników należy dołączyć też listę obecności z podpisami uczestników zgromadzenia wspólników (udziałowców, pełnomocników, członków zarządu i innych obecnych osób). Do protokołu zarząd dołącza też potwierdzenie, iż wszyscy wspólnicy zostali prawidłowo zawiadomieni o zwołaniu zgromadzenia wspólników.

Należy pamiętać o tym, że uchwały zgromadzenia wspólników mogą być podejmowane wyłącznie w dwóch sytuacjach (art. 239 § 1 k.s.h.):

(i) gdy zostały one umieszczone w porządku obrad, albo

(ii) gdy cały kapitał zakładowy jest reprezentowany i nikt z obecnych nie sprzeciwi się podjęciu uchwały poza porządkiem.

Do księgi protokołów zgromadzenia wspólników wpisywane są wyłącznie podejmowane uchwały na zgromadzeniu wspólników, natomiast protokoły zgromadzenia wspólników są dołączane jako załącznik do księgi protokołów.

Obowiązkiem zarządu (lub likwidatora spółki) jest prowadzenie księgi protokołów. Każdy ze wspólników, niezależnie od wielkości posiadanych udziałów, ma prawo do przeglądania księgi protokołów oraz może zażądać wydania mu wypisów (kopii) podjętych uchwał zgromadzenia wspólników, poświadczonych za zgodność z oryginałem przez zarząd spółki.

Od 1 kwietnia 2016 roku, uchwały podejmowane przy wykorzystaniu wzorca uchwały udostępnionego w systemie teleinformatycznym dołącza się do księgi protokołów w postaci wydruków uchwał z systemu teleinformatycznego, poświadczonych podpisami członków zarządu.

Foto dzięki uprzejmości digitalart / freedigitalphotos.net

Pełnomocnik na zgromadzeniu wspólników

Zasadniczo udziałowiec spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wykonuje swoje prawa korporacyjne (np.: udział zarówno zwyczajnym, jak i nadzwyczajnym zgromadzeniu wspólników) osobiście. Jednakże nic nie stoi na przeszkodzie aby wspólnik wykonywał swoje uprawnienia za pośrednictwem pełnomocnika na zgromadzeniu wspólników, o ile kodeks spółek handlowych lub umowa spółki nie zawierają ograniczeń w tym zakresie.

W tym miejscu warto wskazać, iż w orzecznictwie przeważa pogląd, iż umowa spółki może jedynie ograniczyć, a nie wyłączyć uczestnictwo wspólnika w zgromadzeniu wspólników przez pełnomocnika (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 6 czerwca 2013 roku, sygn. akt I ACa 225/13, publ. LEX). Zatem niemożliwe będzie całkowite pozbawienia wspólnika prawa do udzielenia pełnomocnictwa osobie trzeciej do jej reprezentowania na zgromadzeniu wspólników. Warto również zauważyć, iż sam fakt udzielenia pełnomocnictwa nie wyklucza możliwości osobistego działania wspólnika na zgromadzeniu wspólników, a więc udziałowiec może razem z pełnomocnikiem uczestniczyć w zgromadzeniu wspólników.

Przepisy kodeksu spółek handlowych nie wskazują kto może być pełnomocnikiem na zgromadzeniu wspólników. Jednakże nie ma przeszkód, by wprowadzić pewne wymogi co do osoby pełnomocnika w umowie spółki. Jednakże z przepisów kodeksu spółek handlowych wynika, że członek zarządu oraz pracownik spółki nie mogą być pełnomocnikami na zgromadzeniu wspólników, nawet jeżeli są oni równocześnie wspólnikami tej spółki (art. 243 § 3 k.s.h.). Przepis ten ma charakter bezwzględnie obowiązujący, co oznacza, iż nie jest możliwe wprowadzenie odstępstwa od powyższej zasady w umowie spółki.

Pełnomocnictwo uprawniające do zastępowania udziałowca na zgromadzeniu wspólników musi być udzielone na piśmie pod rygorem nieważności oraz dołączone do księgi protokołów (art. 243 § 2 k.s.h.). Powinno też wyraźnie zawierać upoważnienie do udziału w zgromadzeniu oraz do wykonywania prawa głosu.

Oczywiście również w tym zakresie umowa spółki może wprowadzać surowsze obwarowania co do formy pełnomocnictwa, np. w ten sposób, iż pełnomocnictwo musi być udzielone w formie aktu notarialnego. W piśmiennictwie przyjmuje się, iż art. 243 § 2 k.s.h. stanowi lex specialis wobec art. 99 § 1 k.c., w związku z czym przy zmianie umowy spółki, która następuje na podstawie uchwały, zaprotokołowanej przez notariusza do umocowania pełnomocnika wystarczające będzie udzielenie mu pełnomocnictwa w zwykłej formie pisemnej, a nie w formie aktu notarialnego. Należy więc podkreślić, że pełnomocnictwo do udziału w zgromadzeniu wspólników, które zostało sporządzone na piśmie pod rygorem nieważności, będzie ważne na zgromadzeniach wspólników protokołowanych w zwykłej formie pisemnej jak i tych protokołowanych przez notariusza.

Z art. 243 § 1 k.s.h. wynika, że pełnomocnictwo może być szczegółowe i upoważniać do zastępstwa na pewnym oznaczonym zgromadzeniu lub do głosowania w pewnej oznaczonej sprawie albo może być ogólne i upoważniać do zastępowania wspólnika na wszystkich zgromadzeniach wspólników danej spółki, względnie do wyrażania zgody na pisemne głosowanie w sprawach spółki lub na powzięcie uchwał na piśmie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2004 roku, sygn. akt III CK 607/03, publ. LEX).

Nie ulega również wątpliwości, iż pełnomocnik nie może głosować przy powzięciu uchwał dotyczących odpowiedzialności mocodawcy wobec spółki z jakiegokolwiek tytułu, w tym udzielenia mu absolutorium, zwolnienia go z zobowiązania wobec spółki, odpowiedzialności wobec spółki lub w sporze między mocodawcą, a spółką.

Foto dzięki uprzejmości gubgib/ freedigitalphotos.net

Zaliczka na dywidendę

Czy wspólnicy spółki z o.o. mogą otrzymać choćby część zysku spółki w postaci wypłaty zaliczki na dywidendę? Czy ktoś ma prawo do rozporządzania zyskiem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przed przeprowadzeniem zwyczajnego zgromadzenia wspólników?

Zgodnie z art. 191 § 1 i 3 k.s.h. wspólnik ma prawo do udziału w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonego do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników, z uwzględnieniem art. 195 § 1 k.s.h., a więc z możliwością wypłacenia zaliczki na poczet przyszłej dywidendy, w stosunku do posiadanych udziałów. Wypłata zaliczki na poczet dywidendy może dotyczyć bieżącego (np.: wypłata zaliczki na poczet dywidendy po zamknięciu i rozliczeniu poprzedniego roku obrotowego, lecz przed zakończeniem bieżącego roku) lub zeszłego roku obrotowego (zaliczka jest wypłacana w okresie od zakończenia roku obrotowego do zamknięcia i rozliczenia poprzedniego roku obrotowego na zwyczajnym zgromadzeniu wspólników).

Aby zarząd mógł podjąć uchwałę o wypłacie zaliczki na poczet dywidendy muszą być spełnione następujące warunki: po pierwsze, musi istnieć zapis w umowie spółki pozwalający zarządowi na dokonanie wypłaty zaliczek wspólnikom, spółka musi mieć zarezerwowane środki pieniężne (art. 194 k.s.h.: … jeśli spółka posiada środki wystarczające na wypłatę…) oraz gdy zatwierdzone na zwyczajnym zgromadzeniu wspólników sprawozdanie finansowe za poprzedni rok obrotowy wykazało zysk.

Jak się wylicza zaliczkę na dywidendę do wypłaty?

Zaliczka na dywidendę może stanowić połowę zysku z zatwierdzonego poprzedniego roku obrotowego, powiększonego o wartość specjalnych funduszy (kapitałów) rezerwowych utworzonych z wypracowanego przez spółkę zysku celem wypłaty wspólnikom zaliczek oraz pomniejszonego o niepokryte jeszcze straty z lat ubiegłych oraz sumę wartości nabytych przez spółkę udziałów we własnym kapitale zakładowym.

Przykładowo, jeśli zatwierdzone sprawozdanie finansowe spółki z o.o. za rok 2012 wykazało zysk netto w kwocie 203.341,90 zł to zaliczka na poczet przewidywanej dywidendy może stanowić najwyżej połowę zysku osiągniętego od 1 stycznia 2013 roku do 31 grudnia 2013 roku (235.193,39 zł, połowa tego zysku to 117.596,70 zł), powiększonego o kapitały rezerwowe (128.341,90 zł) utworzone z zysku oraz pomniejszonego o niepokryte straty (0 zł) i udziały własne (0 zł), a więc zaliczka na dywidendę nie może przekroczyć kwoty 245.938,60 zł.

Kodeks spółek handlowych nie zawiera regulacji odnoszących się do sytuacji wypłaty zaliczek na dywidendę, gdy już po zakończeniu roku obrotowego okazuje się, że przykładowo wypłacone zaliczki przekraczają zysk spółki do podziału. W literaturze prawniczej wskazuje się, że pewnym rozwiązaniem tych problemów może być zawarcie postanowienia w umowie spółki zobowiązującego wspólników do ich zwrotu.

Czy można zaskarżyć uchwałę zarządu o wypłacie zaliczki na poczet dywidendy? Zgodnie z jednolitą linią orzecznictwa uchwały zarządu spółki z o.o. nie można uznać za czynności prawne i dlatego też nie mogą zostać zaskarżone do sądu. Kodeks spółek handlowych nie przewiduje procedury zaskarżalności uchwał zarządu spółki z o.o., jak i stwierdzenia ich nieważności. Uchwała zarządu, nie będąc samodzielnie czynnością prawną a będąc jedynie aktem wewnętrznym przygotowującym daną czynność, stosunek prawny dla którego stanowi źródło, nie może sama stanowić przedmiotu powództwa. W sytuacji, gdy dana uchwała dotknięta wadliwością, jest źródłem określonego prawa lub stosunku prawnego, elementem czynności prawnej podjętej przez spółkę w wykonaniu danej uchwały, ten kto ma interes prawny może wystąpić z powództwem o ustalenie, że określone prawo albo stosunek prawny nie istnieją, ze względu na wadliwość uchwały zarządu. Powództwo z art. 189 k.p.c., nie pozwala zaś na stwierdzenie nieważności czy ważności samej uchwały jako aktu wewnętrznego organu spółki.

Warto pamiętać, że jeśli zarząd nieprawidłowo podjął uchwałę o wypłacie zaliczki na poczet dywidendy to członkowie zarządu, którzy uchwalili dokonanie wypłaty zaliczek, będą solidarnie odpowiedzialni z odbiorcą takiej zaliczki, wobec spółki na podstawie przepisu art. 198 k.s.h.. W razie bezczynności spółki w dochodzeniu zwrotu bezpodstawnej wypłaty, każdy wspólnik może wnieść pozew o naprawienie szkody wyrządzonej w ten sposób spółce w trybie art. 295 § 1 k.s.h., w którym to postępowaniu będzie podlegać badaniu kwestia bezprawności dokonanych wypłat, jak i bezczynności spółki w dochodzeniu ich zwrotu.

Foto dzięki uprzejmości graur razvan ionut/ freedigitalphotos.net