W jednej ze spraw klient zadał nam następujące pytanie: czy w spółce z o.o., w której jest dwóch wspólników, można wypłacić zaliczkę na dywidendę tylko jednemu z nich? Jeśli tak, to czy wypłata może stanowić maksymalną kwotę przypadającą na obu wspólników, tj. 50% zysku osiągniętego w roku poprzednim?
Kiedy można wypłacić zaliczki na poczet dywidend?
Na początku należy wyjaśnić zasady wypłaty zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy, gdyż możliwość ta jest uzależniona od kilku istotnych warunków. Artykuły 194 i 195 kodeksu spółek handlowych wymieniają przesłanki wypłaty zaliczki na poczet dywidendy za dany rok obrotowy w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.
Zgodnie z tymi przepisami muszą być spełnione łącznie następujące przesłanki:
- w umowie spółki musi być zawarte upoważnienie dla zarządu do wypłaty wspólnikom zaliczek na poczet przewidywanej dywidendy za rok obrotowy,
- spółka musi posiadać wystarczające środki na wypłatę zaliczki,
- zatwierdzone sprawozdanie finansowe za poprzedni rok obrotowy musi wykazywać zysk,
- zarząd musi podjąć uchwałę w sprawie wypłaty zaliczek,
- w spółce musi występować zysk w okresie od końca poprzedniego roku obrotowego do dnia podjęcia przez zarząd uchwały o wypłacie zaliczek na poczet dywidendy.
Limit zaliczki na poczet dywidendy
Ponadto wysokość wypłaty zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy jest limitowana – zaliczka nie może być wyższa niż połowa zysku osiągniętego od końca poprzedniego roku obrotowego do dnia podjęcia uchwały zarządu o wypłacie zaliczek na poczet dywidend, po pewnych dalszych korektach (m.in. o niepokryte straty z lat ubiegłych).
Zaliczkę na poczet przewidywanej dywidendy dzieli się między wspólników proporcjonalnie do procentowej wartości udziałów każdego ze wspólników, chyba że w umowie spółki zawarto inne postanowienia w tej kwestii. W opisanym przypadku w spółce jest dwóch wspólników, zakładając więc że ich udziały wynoszą po 50% to jeden wspólnik może otrzymać 25% kwoty zysku wypracowanego od końca poprzedniego roku obrotowego.
Czy można wypłacić zaliczkę na dywidendę tylko jednemu ze wspólników?
Zatem w jakiej sytuacji i czy w ogóle jest możliwe, aby w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, w której jest dwóch wspólników, można wypłacić zaliczkę na dywidendę tylko jednemu z nich?
Do momentu, w którym wspólnicy w drodze uchwały nie podejmą decyzji o podziale zysku wynikającego z rocznego sprawozdania finansowego, zysk pozostaje do dyspozycji spółki.
Jeżeli zarząd podejmie uchwałę w przedmiocie wypłaty zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy to zaliczkę należy wypłacić każdemu wspólnikowi, jeżeli jeden ze wspólników zostanie pominięty to ma prawo taką uchwałę zaskarżyć. Na podstawie art. 198 kodeksu spółek handlowych należy wezwać wspólników, którzy otrzymali już dywidendę, do zwrotu jej części w takiej wysokości, aby otrzymany zwrot mógł być przeznaczony na zaspokojenie pominiętego wspólnika.
Zrzeczenie się dywidendy
Każdy ze wspólników ma także prawo zrzec się dywidendy. Po podjęciu uchwały o wypłacie wspólnik staje się wierzycielem spółki z tego tytułu. Może więc zwolnić swego dłużnika, w tym wypadku spółkę z obowiązku wypłaty zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy i w ten sposób zrzec się jej, zgodnie z art. 508 kodeksu cywilnego. Dłużnik musi się na to zgodzić. Jednakże w takiej sytuacji kwota przypadająca wspólnikowi, który zrzekł się dywidendy pozostaje do dyspozycji spółki i najczęściej zostaje przeniesiona na kapitał zapasowy. Jak widać raczej nie ma możliwości, aby przedmiotowa kwota została wypłacona tylko jednemu z dwóch wspólników.
Można oczywiście wyobrazić sobie sytuację, gdy tylko jeden ze wspólników pobierze pozostawioną do dyspozycji zaliczkę na poczet dywidendy, a więc w naszym konkretnym przypadku spółka z ograniczoną odpowiedzialnością wypłaci tylko połowę czekającej na odbiór zaliczki na dywidendę. Jednak w takiej sytuacji wspólnik, który pobiera swoją część zaliczki nie może pobrać części zaliczki drugiego wspólnika, który zaliczki nie odebrał. Wynika to z prawa do udziału w zysku, które przysługuje każdemu wspólnikowi i jest związane z posiadanym przez niego udziałem w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.
W związku z powyższym udzielając odpowiedzi na postawione przez naszego klienta pytanie należy stwierdzić, że nie widzimy możliwości, aby zaliczka na poczet przewidywanej dywidendy została w całości wypłacona tylko jednemu wspólnikowi.