Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych

Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych

Od dnia 13 października 2019 roku działa nowy rejestr, w którym są gromadzone dane na temat beneficjentów końcowych (beneficjentów rzeczywistych): spółek jawnych, spółek komandytowych, spółek komandytowo-akcyjnych, spółek z ograniczoną odpowiedzialnością; prostych spółek akcyjnych oraz niepublicznych spółek akcyjnych.

Kogo dotyczy Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych?

Do rejestru należy wprowadzić informacje o osobie fizycznej, która w sposób bezpośredni lub pośredni kontroluje spółkę prawa handlowego, tj. spółkę jawną, spółkę komandytową, spółkę komandytowo-akcyjną, spółkę z o.o. lub spółkę akcyjną (nie dotyczy to spółek akcyjnych, których akcje są w publicznym obrocie).

Sprawowanie kontroli przez osobę fizyczną jest rozumiane jako wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez spółkę lub na nawiązywane przez spółkę stosunki gospodarcze; dotyczy to też wpływu na przeprowadzaną transakcję okazjonalną. Przykładem takiego wpływu w spółce z o.o. będzie posiadanie przez osobę fizyczną więcej niż 25% udziałów lub akcji osoby prawnej. W przypadku braku możliwości ustalenia lub wątpliwości co do tożsamości osób fizycznych będących udziałowcami bądź akcjonariuszami beneficjentem rzeczywistym będzie osoba fizyczna zajmująca wyższe stanowisko kierownicze w spółce z o.o..

Kiedy należy zgłosić dane do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych?

Wszystkie spółki, które istniały przed 13 października 2019 r. muszą do 13 kwietnia 2020 roku wskazać, kto jest ich beneficjentem rzeczywistym. Po zgłoszeniu informacji kto jest beneficjentem rzeczywistym, każde zmiany informacji muszą być zgłoszone w przeciągu 7 dni od ich zaistnienia.

Podmioty, które zostały utworzone po 13 października 2019 r. mają obowiązek, w terminie 7 dni od dnia dokonania przez sąd rejestrowy wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego zgłosić dane beneficjenta rzeczywistego.

Należy też zgłosić aktualne dane wtedy, gdy zachodzą zmiany dotyczące „beneficjenta rzeczywistego”.

Warto wskazać, że niektóre informacje muszą być zgłaszane w terminie 7 dni od ich podjęcia (wpisy deklaratoryjne) natomiast inne muszą być zarejestrowane dopiero po ich wprowadzeniu do Krajowego Rejestru Sądowego (wpisy konstytutywne). O różnicy pomiędzy wpisami deklaratoryjnymi a wpisami konstytutywnymi można przeczytać w tym wpisie: Wpis deklaratoryjny a wpis konstytutywny, czyli od kiedy zmiany w spółce obowiązują.

Przykładowo można wskazać, że zmiana członka zarządu to wpis deklaratoryjny, który musi być zgłoszony do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych w terminie 7 dni od dnia podjęcia uchwały o odwołaniu członka zarządu i powołania nowego członka zarządu a zgłoszenie nowego, większościowego udziałowca, który objął udziały w podwyższonym kapitale zakładowym powinno być zgłoszone w terminie 7 dni od dnia zarejestrowania zmiany umowy spółki przez sąd rejestrowy.

Wszelkie zauważone oczywiste pomyłki w już złożonym zgłoszeniu należy skorygować w terminie 3 dni roboczych od dnia stwierdzenia omyłki.

Kto może zgłosić dane?

Dane do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych może zgłosić jedynie osoba uprawniona do reprezentacji spółki, a więc np.: członek zarządu sp. z o.o.. Inaczej mówiąc to spółka ma obowiązek wskazać, kto jest jej beneficjentem rzeczywistym. Niewskazanie beneficjenta rzeczywistego jest sankcjonowane karą pieniężną do 1.000.000 zł (podstawa prawna: art. 153 ust.1 ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu).

Zgłoszenie do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych składa się, bez opłat, w formie elektronicznej na stronie internetowej: Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych. Należy pamiętać, że do zarejestrowania wpisów w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych konieczne jest posiadanie Profilu Zaufanego.

Czy możliwe jest wyemitowanie przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością obligacji zamiennych na udziały?

obligacje zamienne na udziały w spółce z o.o.

Pytanie:

Czy możliwe jest wyemitowanie przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością obligacji zamiennych na udziały?

Ustawa o obligacjach nie reguluje tej kwestii (mowa jest tylko o obligacjach zamiennych na akcje), jednak definicja obligacji (Obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji, zwanego dalej “obligatariuszem”, i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia.) pozwala zakwalifikować nabycie udziałów przez obligatariusza jako określone świadczenie spółki będącej emitentem.

Zgadzacie się Państwo z taką interpretacją?

 

Odpowiedź:

W ustawie o obligacjach ustawodawca nie wskazał jednoznacznie, iż spółka z o.o. ma prawo do wyemitowania obligacji zamiennych na udziały. Taką możliwość, w odniesieniu do spółki akcyjnej, wynika wprost z brzmienia art. 19 ustawy o obligacjach (Spółka może emitować obligacje uprawniające do objęcia akcji emitowanych przez spółkę w zamian za te obligacje).

Definicja „obligacji” zawarta w art. 4 ustawy o obligacjach, stanowi, że obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji (obligatariusza) i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia. Po przeanalizowaniu treści powyższego przepisu rzeczywiście może zrodzić się niepewność, co do możliwości uznania, że wspomniany w przepisie zwrot „określone świadczenie”, również obejmuje możliwość przyznania obligatariuszowi udziałów w spółce z o.o. Takiej wykładni nie zaprzecza dalsza treść art. 4 ustawy o obligacjach, który stanowi, że świadczenie z obligacji może mieć charakter zarówno pieniężny jak i niepieniężny.

Niestety, pomimo obowiązywania szerokiej definicji pojęcia obligacja, należy opowiedzieć się przeciwko możliwości emitowania przez spółkę z o.o. obligacji zamiennych na udziały, zaś podstawy prawnej dla takiego stanowiska należy szukać nie w ustawie o obligacjach, lecz w kodeksie spółek handlowych. W kontekście przedmiotowej kwestii, szczególnie istotny jest art. 174 par. 6 k.s.h. który stanowi, że na udziały oraz na prawa do zysku w spółce nie mogą być wystawiane dokumenty na okaziciela oraz dokumenty imienne lub na zlecenie. Do tej kategorii dokumentów zaliczają się obligacje, które jako papiery wartościowe mogą mieć charakter zarówno dokumentów imiennych jak i na okaziciela, co zresztą znajduje swoje dodatkowe potwierdzenie w treści art. 14 ustawy o obligacjach. Tak więc za niedopuszczalne należy uznać wystawienie obligacji zamiennych na udziały. Aprobaty dla powyższego stanowiska można znaleźć również w komentarzach do wspomnianego art. 174 k.s.h. W literaturze podnosi się, że funkcją przepisu art. 174 par. 6 k.s.h. jest wyłączenie możliwości anonimowego obrotu udziałami lub – ujmując rzecz inaczej – zapewnienie wspólnikom możliwości wpływania na skład osobowy spółki.[1] Podkreśla się, że zakaz, o którym mowa w art. 174 par. 6 k.s.h., dotyczy wyłącznie wystawiania dokumentów mających mieć charakter papierów wartościowych[2], a takim dokumentem bez wątpienia są obligacje. Niedopuszczalne jest wystawianie jakichkolwiek dokumentów, które mogłyby ucieleśniać prawo udziałowe lub prawo do zysku.[3] Obligacje nie ucieleśniają wprawdzie wprost prawa do udziałów, jak ma to miejsce w przypadku akcji, jednak ostatecznie skutkiem wyemitowania obligacji jest ich wykup, co przy obligacjach zamiennych na udziały, sprowadza się do przyznania udziałów w spółce. Wyemitowanie obligacji na udziały stanowiłoby więc zagrożenie dla jednego z podstawowych celów art. 174 par. 6 k.s.h., jakim jest wspomniane wcześniej zapewnienie wspólnikom spółki z o.o. możliwości wpływania na skład osobowy spółki, bowiem losy obligacji uzależnione są od poczynań obligariusza. Ograniczenie wynikające z art. 174 par. 6 k.s.h. rysuje jedną z podstawowych różnic pomiędzy spółką akcyjną a spółką z o.o. ponieważ wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjnej różni to, że w spółce akcyjnej na udział w zysku wydaje się dokument zwany akcją, nadający się do przeniesienia na inną osobę, która wskutek posiadania tego dokumentu staje się uprawnioną do udziału m.in. w zysku spółki akcyjnej (M. Allerhand, Kodeks handlowy. Spółka Akcyjna, Bielsko-Biała 1992,s.5, podobnie Kodeks handlowy. Komentarz opracowany przez T. Dziurzyńskiego, Z. Fenichela, M. Honzatko, Łódź 1992,s. 334)). Takiego dokumentu nie wydaje się wspólnikowi spółki z o.o..

Mając powyższe na uwadze, należy raczej opowiedzieć się za stanowiskiem wykluczającym możliwość emitowania obligacji zamiennych na udziały w spółce z o.o.. Ostatecznie należy podkreślić, iż kodeks spółek handlowych, w art. 589 k.s.h., sankcjonuje karnie działania polegające na łamaniu zakazu emitowania papierów wartościowych zamiennych na udziały: kto, będąc członkiem zarządu albo likwidatorem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, dopuszcza do wydania przez spółkę dokumentów imiennych, na okaziciela lub dokumentów na zlecenie na udziały lub prawa do zysków w spółce – podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 6 miesięcy.

 

Foto dzięki uprzejmości digitalart / freedigitalphotos.net

 

__________

[1] A.Kidyba [w:] Komentarz do art. 174 par. 6 k.s.h.

[2] Wojciech Pyzioł, Kodeks Spółek Handlowych Komentarz, Warszawa 2008, s. 357.

[3] A.Kidyba [w:] Komentarz do art. 174 par. 6 k.s.h., podobnie: Mirosław Ożóg [w:], Kodeks Spółek Handlowych Komentarz, red. Zbigniew Koźma i Mirosław Ożoga, Gdańsk 2012.

Sprzedaż akcji imiennych

Sprzedaż akcji imiennych

Zgodnie z kodeksem spółek handlowych spółka akcyjna może emitować akcje imienne (w treści akcji jest wskazana z imienia i nazwiska lub z nazwy osoba będąca właścicielem akcji) lub też akcje na okaziciela. Jeśli więc w treści akcji imiennej wskazany jest właściciel tej akcji to czy taka akcja imienna może być przedmiotem obrotu? Jeśli statut spółki akcyjnej nie wprowadza szczególnych ograniczeń odnośnie zbywania akcji imiennych to akcje imienne mogą być przedmiotem sprzedaży (art. 339 k.s.h.).

Wystarczy, że na dokumencie akcji imiennej zostanie zawarte pisemne oświadczenie o zbyciu tej akcji. Takie pisemne oświadczenie może też być zawarte w odrębnym dokumencie. Oprócz oświadczenia o zbyciu akcji imiennej należy też wydać kupującemu akcje imienne będące przedmiotem sprzedaży (art. 348 k.c.). W orzecznictwie Sądu Najwyższego aprobuje się też przypadki zbycia akcji imiennych bez obowiązku fizycznego wydania akcji. Chodzi o przypadki, gdy akcje imienne są posiadane przez osobę trzecią (np.: przez samą spółkę akcyjną, gdyż częste są przypadki powierzania akcji przez akcjonariuszy w spółce akcyjnej). Wystarczy zawiadomienie takiej osoby trzeciej o tym, że zmienił się właściciel akcji imiennych (art. 350 k.c.).

Obrót akcjami imiennymi jest ograniczony jeśli chodzi o akcje nabyte za aport wniesiony przez akcjonariusza (art. 336 § 1 k.s.h.) lub też gdy akcjonariusz jest zobowiązany do określonych świadczeń niepieniężnych na rzecz spółki akcyjnej (art. 356 § 2 k.s.h.). Obrót akcjami imiennymi może być też ograniczony w statucie spółki akcyjnej. Przykładem takiego graniczenia może być zapis zawarty w statucie spółki akcyjnej wymagającym do skutecznego zbycia akcji imiennych wyrażenia zgody przez spółkę (tzw. akcje winkulowane). W praktyce spotyka się też ograniczenia czasowe w zbywaniu akcji imiennych (np.: czasowe ograniczenia dotyczące poszczególnych emisji akcji) lub też ustanowienie prawa pierwokupu na rzecz wskazanych w statucie osób. Jakiekolwiek ograniczenia w obrocie akcjami imiennymi muszą być zawarte w statucie spółki akcyjnej. A więc sama uchwała akcjonariuszy ograniczająca zasady zbywalności akcji imiennych będzie nieskuteczna prawnie; konieczne jest wprowadzenie ograniczenia do statutu spółki (uchwała zmieniająca treść statutu spółki akcyjnej). Sprzedaż akcji imiennych może więc być ograniczona, lecz nie może być całkowicie wyłączona.

 

Foto dzięki uprzejmości phasinphoto / freedigitalphotos.net