Czy możliwe jest rozwiązanie spółki z o.o. bez przeprowadzenia likwidacji?

likwidacja sp. z o.o.

Ile trwa likwidacja spółki z o.o.?

Czas trwania likwidacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (spółki z o.o.) zależy od wielu czynników, takich jak złożoność sytuacji finansowej, prawnej i organizacyjnej spółki, a także od sprawności działania likwidatorów i współpracy ze strony władz oraz instytucji publicznych.

Proces likwidacji spółki z o.o. w zarysie obejmuje kilka etapów, takich jak:

  1. Podjęcie uchwały o rozwiązaniu spółki przez wspólników;
  2. Powołanie likwidatora (lub likwidatorów);
  3. Wpis do rejestru sądowego o rozwiązaniu spółki i wszczęcie likwidacji;
  4. Sporządzenie bilansu otwarcia likwidacji;
  5. Uregulowanie zobowiązań spółki, ściągnięcie należności, zabezpieczenie roszczeń wierzycieli;
  6. Likwidacja majątku spółki;
  7. Sporządzenie sprawozdania z likwidacji i podziału majątku pomiędzy wspólników;
  8. Złożenie ostatecznych sprawozdań finansowych i dokumentów podatkowych;
  9. Wpis do rejestru sądowego o zakończeniu likwidacji i wykreślenie spółki z rejestru.

Czas trwania likwidacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (spółki z o.o.) zależy od wielu czynników, takich jak złożoność sytuacji finansowej, prawnej i organizacyjnej spółki, a także od sprawności działania likwidatorów i współpracy ze strony władz oraz instytucji publicznych. Ogólnie rzecz biorąc, likwidacja spółki z o.o. może trwać od kilku miesięcy do nawet kilku lat.

Czy możliwe jest rozwiązanie spółki z o.o. bez przeprowadzenia likwidacji?

Istnieje kilka sposobów rozwiązania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (spółki z o.o.) bez przeprowadzenia formalnej likwidacji. Poniżej przedstawiam trzy podstawowe metody:

  1. Połączenie lub przejęcie: Spółka z o.o. może zostać połączona lub przejęta przez inną spółkę. W wyniku takiej operacji spółka z o.o. przestaje istnieć, a jej majątek i zobowiązania przechodzą na przejmującą lub nowo utworzoną spółkę. W tym przypadku nie ma potrzeby przeprowadzania likwidacji;
  2. Sprzedaż przedsiębiorstwa: Właściciele spółki z o.o. mogą sprzedać całe przedsiębiorstwo innemu podmiotowi. W takim przypadku majątek, zobowiązania oraz prawa i obowiązki pracownicze przechodzą na nabywcę, co pozwala uniknąć likwidacji długiego procesu likwidacji majątku spółki z o.o.;
  3. Przekształcenie spółki: Spółka z o.o. może zostać przekształcona w inną formę prawną, np. w spółkę jawną. Proces przekształcenia może obejmować zmianę formy prawnej i struktury organizacyjnej, ale nie wymaga likwidacji spółki. Przykładowo, spółka jawna może zostać rozwiązana bez przeprowadzania likwidacji.

Czy oprócz połączenia, sprzedaży przedsiębiorstwa i przekształcenia są inne sposoby, aby zastąpić likwidację spółki z o.o.?

Inne metody „zastępujące” likwidację spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (spółki z o.o.) poza połączeniem, sprzedażą przedsiębiorstwa i przekształceniem spółki są rzadziej stosowane i mogą być mniej korzystne, ale warto je wspomnieć:

  1. Upadłość układowa: W przypadku spółki z o.o. mającej problemy finansowe, upadłość układowa może być opcją, którą warto rozważyć;
  2. Podział spółki: Spółka z o.o. może być podzielona na dwie lub więcej nowych spółek, które przejmują majątek, zobowiązania oraz prawa i obowiązki pracownicze spółki dzielonej. Po podziale spółka dzielona przestaje istnieć. Proces ten może uniknąć likwidacji, ale wymaga spełnienia określonych wymogów prawnych;
  3. Umorzenie udziałów: W przypadku spółek mających tylko jednego wspólnika, można rozważyć umorzenie udziałów wspólnika, a następnie przekształcenie spółki z o.o. w jednoosobową działalność gospodarczą i wykreślenie działalności gospodarczej z ewidencji;
  4. Zawieszenie działalności spółki z o.o.: Spółka może zrezygnować z prowadzenia działalności, np. poprzez zakończenie umów z klientami i dostawcami, a następnie pozostawić spółkę jako “spółkę pustą”. W takim przypadku spółka z o.o. istnieje tylko formalnie i nie prowadzi żadnej działalności;
  5. Ustanie spółki z o.o. na skutek upływu czasu: W niektórych przypadkach, umowa spółki może przewidywać, że spółka z o.o. ustaje na skutek upływu określonego czasu. W takiej sytuacji może nie być konieczne przeprowadzenie formalnej likwidacji, chociaż w praktyce wymagane będzie uregulowanie spraw finansowych i prawnych związanych z zakończeniem działalności spółki z o.o.;
  6. Częściowa sprzedaż aktywów: Właściciele spółki z o.o. mogą zdecydować się na sprzedaż niektórych aktywów lub działów spółki, co pozwoli na zmniejszenie rozmiaru i zakresu działalności. W zależności od sytuacji, może to być alternatywa dla likwidacji, choć nie zastępuje jej w pełni;
  7. Przekształcenie w spółkę cywilną: Wspólnicy spółki z o.o. mogą zdecydować się na przekształcenie sp. z o.o. w spółkę cywilną, z której dłuższej perspektywie będzie można zrezygnować w sposób mniej sformalizowany niż w przypadku spółki z o.o. Należy jednak pamiętać, że wspólnicy spółki cywilnej ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki w sposób nieograniczony, co może zwiększyć ryzyko finansowe.

Warto jednak pamiętać, że każda z tych metod może wiązać się z różnymi wymaganiami prawnymi i podatkowymi, dlatego przed podjęciem decyzji o rozwiązaniu spółki z o.o. warto skonsultować się z adwokatem, radcą prawnym lub doradcą podatkowym.

Czy przekazanie majątku likwidowanej spółki wspólnikowi jest opodatkowane PIT/CIT?

 

likwidacja spółki

Na czym polega likwidacja spółki z o.o.?

Zgodnie z art. 282 k.s.h. likwidacja spółki z o.o. polega na zakończeniu prowadzonych przez spółkę spraw i finalnie do podzielenia majątku likwidowanej spółki pomiędzy wspólników. Powstaje jednak pytanie jak opodatkowane jest przekazanie majątku likwidacyjnego spółki po stronie otrzymujących ten majątek udziałowców i samej likwidowanej spółki z o.o. Warto wiedzieć, że podział pozostałego po likwidacji majątku spółki z o.o. nie może nastąpić wcześniej niż po upływie 6 miesięcy od daty ogłoszenia likwidacji i wezwania wierzycieli do zgłoszenia się ze swoimi wierzytelnościami wobec spółki (art. 286 k.s.h.).

Konsekwencje podatkowe po stronie udziałowca – osoba fizyczna

Zgodnie z przepisami podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) otrzymanie przez wspólnika spółki z o.o. majątku likwidacyjnego spółki (nie zależenie od tego czy to jest majątek rzeczowy czy też gotówka) oznacza konieczność ustalenia czy nie powstaje obowiązek podatkowy. Takie przekazanie po-likwidacyjnego majątku jest traktowane jako uzyskanie przychodów z zyskach osób prawnych. Nie jest przychodem wartość odpowiadająca kosztowi nabycia / objęcia udziałów w spółce z o.o. i uzyskany przychód będzie podlegać pod opodatkowanie stawką 19% PIT.

Przykładowo, jeśli udziałowiec ma otrzymać majątek warty 60.000 złotych, a wcześniej nabył udziały w spółce z o.o. za kwotę 50.000 złotych, to jego przychód do opodatkowania wynosi 10.000 zł; a podatek dochodowy wyniesie 1.900 zł (60.000 zł – 50.000 zł = 10.000 zł; 10.000 zł * 19% = 1.900 zł). Spółka przekazująca majątek likwidacyjny jest zobowiązana do pobrania tego podatku w momencie przekazywania majątku udziałowcowi.  

Konsekwencje podatkowe po stronie udziałowca – osoba prawna

Podobne zasady obowiązują przy przekazaniu majątku likwidacyjnego osobie prawnej przez spółkę z o.o. Przychodem jest wartość przekazywanego majątku, nie zalicza się do przychodu wartości majątku w części odpowiadającej wartości nabycia lub objęcia udziałów w likwidowanej spółce. A więc identyczna kalkulacja, jak w przypadku osoby fizycznej doprowadza nas do takiej samej wartości podatku dochodowego – 1.900 zł.

Konsekwencje podatkowe po stronie likwidowanej spółki

Przekazanie majątku przez likwidowaną spółkę z o.o. jest dla niej neutralne podatkowo z punku widzenia przepisów CIT, ponieważ jest to przekazanie nieekwiwalentne, poza umowne, zasadniczo jest to czynność techniczna (spółka nie otrzyma wynagrodzenia ani też innej odpłatności za przekazanie majątku likwidacyjnego). Co więcej, przekazanie majątku likwidacyjnego jest ostatnią czynnością likwidowanej spółki i po tej czynności spółka z o.o. jest rozwiązywana, a więc nie ma podmiotu, który byłby podatnikiem podatku dochodowego. Powyższe potwierdza wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 lipca 2019 r., sygn. akt II FSK 2439/17, stanowiący, że po likwidacyjne wydanie majątku udziałowcom nie generuje przychodu po stronie spółki wydającej ten majątek (ale jest opodatkowane po stronie udziałowców!).

Wystąpienie wspólnika ze spółki jawnej

Wystąpienie wspólnika ze spółki jawnej

 

W toku funkcjonowania spółki jawnej pojawić się może sytuacja, w której jeden ze wspólników nie będzie chciał kontynuować działalności w tej formie lub z pozostałymi wspólnikami tej spółki jawnej. Wspólnik taki może zatem wypowiedzieć umowę spółki jawnej, na podstawie art. 58 pkt 5 k.s.h. Zgodnie z zasadą wyrażoną w przytoczonym przepisie, w przypadku wypowiedzenia umowy spółki jawnej przez wspólnika dochodzi do rozwiązania tej spółki jawnej. O skutkach podatkowych wystąpienia wspólnika ze spółki jawnej i sposobie rozliczeń z ustępującym wspólnikiem pisano we wcześniejszym artykule.

W przypadku zawarcia umowy spółki jawnej na czas nieoznaczony, występujący wspólnik chcący jak najszybciej zakończyć swój udział w spółce powinien zmieścić się w odpowiednim czasie z wypowiedzeniem umowy spółki, gdyż może to uczynić na sześć miesięcy przed końcem roku obrotowego. W przypadku zatem, gdy rokiem obrotowym spółki jest rok kalendarzowy, a wspólnik dokona wypowiedzenia umowy spółki po 30 czerwca, to spółka będzie istnieć w niezmienionym składzie osobowym przez pozostałą część roku, w którym doszło do wypowiedzenia oraz cały następny rok kalendarzowy. Przepisy k.s.h. przewidują, że wypowiedzenie umowy spółki powinno być dokonane w formie pisemnego oświadczenia, które należy złożyć wszystkim pozostałym wspólnikom albo wspólnikowi uprawnionemu do reprezentowania spółki.

Jak wskazywano powyżej, zasadą jest, iż w przypadku wypowiedzenia umowy przez wspólnika dochodzi do rozwiązania spółki jawnej. Rozwiązaniu spółki jawnej w przypadku wypowiedzenia umowy, w razie występowania w spółce jawnej więcej niż dwóch wspólników, można jednak zapobiec już w chwili tworzenia spółki zapisując w jej umowie, że w przypadku wypowiedzenia umowy przez jednego lub kilku wspólników spółka ta będzie nadal funkcjonować. Jeśli w toku tworzenia spółki wspólnicy nie zadbają o stosowne postanowienie w umowie, to po wypowiedzeniu umowy koniecznym będzie podjęcie uchwały przez pozostałych wspólników o dalszym istnieniu spółki. Art. 64 § 2 k.s.h. wskazuje, że uchwała pozostałych wspólników powinna zostać podjęta przed upływem terminu wypowiedzenia umowy. Jeżeli wspólnicy nie podejmą w terminie stosownej uchwały o dalszym trwaniu spółki jawnej, to co do zasady brak działania może nie wywrzeć negatywnych skutków dla spółki, chyba że wspólnik, który wypowiedział umowę spółki będzie domagał się przeprowadzenia likwidacji.

Przepis art. 65 k.s.h. nie pozwala wspólnikom spółki jawnej na przyjęcie w umowie bądź uchwale czy też porozumieniu wspólników innego sposobu rozliczenia spółki z występującym wspólnikiem niż ten wskazany w tym przepisie. Art. 65 § 2 k.s.h. określając dni bilansowe, na które należy sporządzić bilans w celu ustalenia wartości bilansowej udziału kapitałowego ustępującego wspólnika, odwołuje się do przyczyn wystąpienia wspólnika ze spółki; we wskazanych przypadkach nie jest możliwa zmiana dnia bilansowego. Przyczyny wystąpienia wspólnika oraz dni bilansowe wyglądają następująco: wypowiedzenie umowy (ostatni dzień roku obrotowego, w którym upłynął termin wypowiedzenia), śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości (dzień śmierci albo dzień ogłoszenia upadłości) oraz wyłączenie wspólnika na mocy prawomocnego orzeczenia sądu (dzień wniesienia pozwu).

Co do zasady, udział kapitałowy występującego wspólnika zwraca się w pieniądzu, chyba że wspólnik wniósł rzeczy do używania przez spółkę. W przypadku, gdy spółka jawna prowadzi nadal niezakończone sprawy, to występujący wspólnik również partycypuje w zysku lub w stracie z tego tytułu, aczkolwiek wspólnik ten nie posiada prawa, by prowadzić tę sprawę na rzecz spółki. Ustawodawca w art. 65 § 5 zd. drugie k.s.h. dopuścił możliwość domagania się przez ustępującego wspólnika, by spółka okazała rachunki lub by złożyła wyjaśnienia z prowadzonych spraw z końcem każdego roku obrotowego, a dotyczących zysku lub straty, w której ustępujący wspólnik może uczestniczyć.

Na koniec warto przypomnieć, że zgodnie z przepisami Kodeksu spółek handlowych zmiana składu osobowego wspólników w spółce jawnej jest możliwa jedynie w następujących sytuacjach:

  1. śmierci wspólnika (art. 60 k.s.h. w zw. z art. 64 § 1 k.s.h.),
  2. ogłoszenia upadłości wspólnika (art. 64 k.s.h.),
  3. wypowiedzenia umowy spółki przez wspólnika (art. 61 k.s.h.),
  4. wypowiedzenia umowy spółki przez wierzyciela wspólnika (art. 62 § 2 k.s.h.),
  5. przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika w spółce na inna osobę (art. 10 k.s.h.),
  6. przystąpienia nowego wspólnika (art. 32 ks.h.),
  7. wyłączenia wspólnika na mocy orzeczenia sądu (art. 63 § 2 k.s.h.).

W praktyce sądów gospodarczych poza powyżej wymienionymi sytuacjami, nie jest możliwe dokonanie zmiany składu osobowego wspólników spółki jawnej. Przykładowo sądy gospodarcze odmawiają rejestracji zmiany składu wspólników spółki jawnej na mocy porozumienia wszystkich stron umowy spółki i zgody na wystąpienie wspólnika ze spółki ze skutkiem natychmiastowym. W takim przypadku jedynymi dostępnymi możliwościami są: wypowiedzenie umowy spółki (art. 61 § 1 k.s.h.) z 6-cio miesięcznym terminem wypowiedzenia bądź przeniesienie ogółu praw i obowiązków na osobę trzecią albo na innego wspólnika spółki (art. 10 k.s.h.) – zasadniczo ze skutkiem natychmiastowym.

 

Opracował: adwokat Marcin Mój oraz adwokat Marcin Hołówka

 

Foto dzięki uprzejmości: phochi / freedigitalphotos.net

Uchwała wspólników o przeniesieniu siedziby spółki z o.o. za granicę

Uchwała wspólników o przeniesieniu siedziby spółki z o.o. za granicę

Siedziba spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może się znajdować jedynie na terytorium Polski. Jednakże, przykładowo ze względu na zmianę założeń biznesowych, wspólnicy polskiej spółki z o.o. mogą przyjąć plan rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej w innym państwie na terenie Unii Europejskiej i w związku z tym zdecydować się na przeniesienie siedziby spółki za granicę.

Niestety polskie przepisy regulujące spółkę z o.o. nie umożliwiają transgranicznego przeniesienia siedziby do innego kraju Unii Europejskiej. Jeżeli siedziba spółki miałaby być przeniesiona za granicę, to spółka w Polsce zostanie rozwiązana i konieczne będzie przeprowadzenie jej likwidacji. Uchwała wspólników o przeniesieniu siedziby spółki za granicę wymaga, co do zasady, większości dwóch trzecich głosów (art. 246 § 1 k.s.h.). Umowa spółki może przewidzieć surowsze warunki do podjęcia takiej uchwały, a więc wprowadzić wyższy próg większości głosów (3/4, 4/5) aż do jednomyślności oraz ustalenia odpowiedniego kworum do podjęcia takiej uchwały. Przeniesienie siedziby spółki za granicę oznacza, że za granicą zostanie utworzona nowa spółka, wyposażona w majątek polskiej spółki, której byt prawny w Polsce ulegnie zakończeniu. Uchwała o przeniesieniu siedziby spółki za granicę musi być zaprotokołowana przez notariusza. Podjęcie uchwały o przeniesieniu siedziby polskiej spółki za granicę oznacza konieczność przeprowadzenia likwidacji spółki oraz jej wykreślenie jej z Krajowego Rejestru Sądowego. Unormowanie to, niepozwalające na transgraniczne przeniesienie siedziby spółki jest wynikiem teorii siedziby, na której opiera się w stosunku do spółek polskie prawo handlowe. Warto wskazać, że prawo prywatne międzynarodowe przewiduje możliwość transgranicznego przeniesienia siedziby w obrębie Europejskiego Obszaru Gospodarczego, pod warunkiem jednakże, że przepisy kraju, w którym dotychczas spółka miała siedzibę oraz kraju, do którego ma zostać siedziba przeniesiona, przewidują możliwość transgraniczne przeniesienie siedziby spółki (art. 19 ust. 1 ustawy prawo prywatne międzynarodowe: Z chwilą przeniesienia siedziby do innego państwa, osoba prawna podlega prawu tego państwa. Osobowość prawna uzyskana w państwie dotychczasowej siedziby jest zachowana, jeżeli przewiduje to prawo każdego z zainteresowanych państw. Przeniesienie siedziby w obrębie Europejskiego Obszaru Gospodarczego nie prowadzi do utraty osobowości prawnej.).

W wyroku z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie C-210/06 Trybunał Sprawiedliwości uznał, że przepisy prawa wspólnotowego (obecnie art. 49 i 54 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej) należy interpretować w ten sposób, że nie stoją one na przeszkodzie uregulowaniom państwa członkowskiego uniemożliwiającym spółce utworzonej na mocy prawa krajowego tego państwa członkowskiego, by przeniosła swoją siedzibę do innego państwa członkowskiego, zachowując przy tym status spółki podlegającej prawu krajowemu państwa członkowskiego, zgodnie z którego prawem została ona utworzona. Dlatego też zgodne z przepisami unijnymi są regulacje stanowiące, że w przypadku podjęcia uchwały zgromadzenia wspólników o przeniesieniu siedziby spółki za granicę następuje jej rozwiązanie w Polsce.

 

Foto dzięki uprzejmości Craftyjoe / freedigitalphotos.net