Czy możliwe jest rozwiązanie spółki z o.o. bez przeprowadzenia likwidacji?

likwidacja sp. z o.o.

Ile trwa likwidacja spółki z o.o.?

Czas trwania likwidacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (spółki z o.o.) zależy od wielu czynników, takich jak złożoność sytuacji finansowej, prawnej i organizacyjnej spółki, a także od sprawności działania likwidatorów i współpracy ze strony władz oraz instytucji publicznych.

Proces likwidacji spółki z o.o. w zarysie obejmuje kilka etapów, takich jak:

  1. Podjęcie uchwały o rozwiązaniu spółki przez wspólników;
  2. Powołanie likwidatora (lub likwidatorów);
  3. Wpis do rejestru sądowego o rozwiązaniu spółki i wszczęcie likwidacji;
  4. Sporządzenie bilansu otwarcia likwidacji;
  5. Uregulowanie zobowiązań spółki, ściągnięcie należności, zabezpieczenie roszczeń wierzycieli;
  6. Likwidacja majątku spółki;
  7. Sporządzenie sprawozdania z likwidacji i podziału majątku pomiędzy wspólników;
  8. Złożenie ostatecznych sprawozdań finansowych i dokumentów podatkowych;
  9. Wpis do rejestru sądowego o zakończeniu likwidacji i wykreślenie spółki z rejestru.

Czas trwania likwidacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (spółki z o.o.) zależy od wielu czynników, takich jak złożoność sytuacji finansowej, prawnej i organizacyjnej spółki, a także od sprawności działania likwidatorów i współpracy ze strony władz oraz instytucji publicznych. Ogólnie rzecz biorąc, likwidacja spółki z o.o. może trwać od kilku miesięcy do nawet kilku lat.

Czy możliwe jest rozwiązanie spółki z o.o. bez przeprowadzenia likwidacji?

Istnieje kilka sposobów rozwiązania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (spółki z o.o.) bez przeprowadzenia formalnej likwidacji. Poniżej przedstawiam trzy podstawowe metody:

  1. Połączenie lub przejęcie: Spółka z o.o. może zostać połączona lub przejęta przez inną spółkę. W wyniku takiej operacji spółka z o.o. przestaje istnieć, a jej majątek i zobowiązania przechodzą na przejmującą lub nowo utworzoną spółkę. W tym przypadku nie ma potrzeby przeprowadzania likwidacji;
  2. Sprzedaż przedsiębiorstwa: Właściciele spółki z o.o. mogą sprzedać całe przedsiębiorstwo innemu podmiotowi. W takim przypadku majątek, zobowiązania oraz prawa i obowiązki pracownicze przechodzą na nabywcę, co pozwala uniknąć likwidacji długiego procesu likwidacji majątku spółki z o.o.;
  3. Przekształcenie spółki: Spółka z o.o. może zostać przekształcona w inną formę prawną, np. w spółkę jawną. Proces przekształcenia może obejmować zmianę formy prawnej i struktury organizacyjnej, ale nie wymaga likwidacji spółki. Przykładowo, spółka jawna może zostać rozwiązana bez przeprowadzania likwidacji.

Czy oprócz połączenia, sprzedaży przedsiębiorstwa i przekształcenia są inne sposoby, aby zastąpić likwidację spółki z o.o.?

Inne metody „zastępujące” likwidację spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (spółki z o.o.) poza połączeniem, sprzedażą przedsiębiorstwa i przekształceniem spółki są rzadziej stosowane i mogą być mniej korzystne, ale warto je wspomnieć:

  1. Upadłość układowa: W przypadku spółki z o.o. mającej problemy finansowe, upadłość układowa może być opcją, którą warto rozważyć;
  2. Podział spółki: Spółka z o.o. może być podzielona na dwie lub więcej nowych spółek, które przejmują majątek, zobowiązania oraz prawa i obowiązki pracownicze spółki dzielonej. Po podziale spółka dzielona przestaje istnieć. Proces ten może uniknąć likwidacji, ale wymaga spełnienia określonych wymogów prawnych;
  3. Umorzenie udziałów: W przypadku spółek mających tylko jednego wspólnika, można rozważyć umorzenie udziałów wspólnika, a następnie przekształcenie spółki z o.o. w jednoosobową działalność gospodarczą i wykreślenie działalności gospodarczej z ewidencji;
  4. Zawieszenie działalności spółki z o.o.: Spółka może zrezygnować z prowadzenia działalności, np. poprzez zakończenie umów z klientami i dostawcami, a następnie pozostawić spółkę jako “spółkę pustą”. W takim przypadku spółka z o.o. istnieje tylko formalnie i nie prowadzi żadnej działalności;
  5. Ustanie spółki z o.o. na skutek upływu czasu: W niektórych przypadkach, umowa spółki może przewidywać, że spółka z o.o. ustaje na skutek upływu określonego czasu. W takiej sytuacji może nie być konieczne przeprowadzenie formalnej likwidacji, chociaż w praktyce wymagane będzie uregulowanie spraw finansowych i prawnych związanych z zakończeniem działalności spółki z o.o.;
  6. Częściowa sprzedaż aktywów: Właściciele spółki z o.o. mogą zdecydować się na sprzedaż niektórych aktywów lub działów spółki, co pozwoli na zmniejszenie rozmiaru i zakresu działalności. W zależności od sytuacji, może to być alternatywa dla likwidacji, choć nie zastępuje jej w pełni;
  7. Przekształcenie w spółkę cywilną: Wspólnicy spółki z o.o. mogą zdecydować się na przekształcenie sp. z o.o. w spółkę cywilną, z której dłuższej perspektywie będzie można zrezygnować w sposób mniej sformalizowany niż w przypadku spółki z o.o. Należy jednak pamiętać, że wspólnicy spółki cywilnej ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki w sposób nieograniczony, co może zwiększyć ryzyko finansowe.

Warto jednak pamiętać, że każda z tych metod może wiązać się z różnymi wymaganiami prawnymi i podatkowymi, dlatego przed podjęciem decyzji o rozwiązaniu spółki z o.o. warto skonsultować się z adwokatem, radcą prawnym lub doradcą podatkowym.

Wykreślenie działalności gospodarczej przy przekształceniu w sp. z o.o.

Wykreślenie działalności gospodarczej

Proces przekształcenia jednoosobowej działalności gospodarczej kończy się dokonaniem wpisu przez KRS wskazującym na powstanie przekształconej spółki z o.o..

Osoba fizyczna przekształcająca prowadzoną przez siebie działalność gospodarczą w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością musi jeszcze wykonać kilka czynności po powstaniu spółki z o.o..

Zgłoszenie przekształcenia do CEIDG

Pierwszym ważnym obowiązkiem jest wykreślenie prowadzonej działalności gospodarczej z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Po zalogowaniu się do Serwisu informacyjno-usługowego dla przedsiębiorcy należy zaznaczyć: „Chcę trwale zakończyć wykonywanie działalności gospodarczej”, „Nie chcę edytować danych we wpisie CEIDG” oraz wpisać Datę powstania zmiany. Data powstania zmiany to dzień, w którym spółka z o.o. została wpisana do KRS-u. W Edycji wpisu w CEIDG należy zaznaczyć możliwość edycji wszystkich zmian. W zakładce „Wykreślenie wpisu z CEIDG” wskazać, że chodzi o przypadek „Przekształcenia w jednoosobową spółkę kapitałową”. Wniosek należy podpisać elektronicznie i wysłać.

Obowiązki wobec ZUS

Przekształcenie jednoosobowo prowadzonej działalności gospodarczej w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, powoduje postanie obowiązku ubezpieczeniowego z tytułu ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Jednakże przedtem trzeba dokonać wyrejestrowania siebie z ubezpieczeń z tytułu dotychczas prowadzonej działalności gospodarczej. Jeśli dokonano zgłoszenia przekształcenia działalności gospodarczej w jednoosobową spółkę kapitałową, co zostało opisane powyżej, to wyrejestrowanie działalności gospodarczej z CEIDG oznacza też jednoczesne wyrejestrowanie przedsiębiorcy z ZUS. Formularz ZUS ZWPA jest tworzony automatycznie i zgłoszenie wyrejestrowania z CEIDG oznacza też wyrejestrowanie się z ZUS jako płatnika składek.

Niemniej jednak należy, będąc jedynym wspólnikiem spółki z o.o. dokonać zgłoszenia się do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z nowym kodem tytułu ubezpieczenia w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczeń, a więc od dnia zarejestrowania spółki z o.o. w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Warto też pamiętać o innych obowiązkach związanych z przekształceniem działalności gospodarczej w spółkę z o.o.:

W urzędzie skarbowym należy zgłosić informację o zaprzestaniu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu VAT w urzędzie skarbowym (formularz VAT-Z);

Nowopowstała spółka z o.o. powinna złożyć dane uzupełniające (formularz NIP-8) oraz złożyć zgłoszenie rejestracyjne dla celów VAT (formularz VAT-R) oraz rozważyć konieczność nabycia i rejestracji kas fiskalnych.

Czy po przekształceniu przedsiębiorstwa osoby fizycznej w spółkę z o.o. istnieje konieczność zmiany (aneksowania) umów handlowych z kontrahentami?

przekształcenie

Jeden z naszych klientów zapytał się czy po przekształceniu przedsiębiorstwa osoby fizycznej w spółkę z o.o. istnieje konieczność zmiany (aneksowania) umów handlowych z kontrahentami.

Ogólna zasada – umowy automatycznie „przechodzą” na spółkę z o.o.

Zasada ogólna jest taka, że spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, przekształconej (powstałej) w wyniku przekształcenia jednoosobowego przedsiębiorcy przysługują wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy przekształcanego.

Wynika to z art. 584(2) Kodeksu spółek handlowych, który to przepis stanowi, że:

§ 1. Spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy przekształcanego.

§ 2. Spółka przekształcona pozostaje podmiotem w szczególności zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane przedsiębiorcy przed jego przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej.

§ 3. Osoba fizyczna, o której mowa w art. 551 § 5, staje się z dniem przekształcenia wspólnikiem albo akcjonariuszem spółki przekształconej.

Jakie było uzasadnienie wprowadzanych przepisów?

Zgodnie z treścią rządowego uzasadnienia do projektu ustawy z dnia 25 marca 2011 r. o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców, która to ustawa wprowadziła możliwość przekształcenia jednoosobowego przedsiębiorcy w sp. z o.o., omawiana procedura transformacyjna została oparta na zasadzie sukcesji: „(…) skutkiem przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną w spółkę kapitałową będzie sukcesja uniwersalna (art. 584(2) Kodeksu spółek handlowych). Powyższe oznacza, że spółce przekształconej przysługiwać będą wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy przekształcanego (…)”.

Przewidziane w art. 584(2) § 1 k.s.h. „przysługiwanie spółce przekształconej wszystkich praw i obowiązków przedsiębiorcy przekształcanego” odnosić należy wyłącznie do tych z nich, które związane były z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. Jak podkreśla się w orzecznictwie sądowym, następstwo prawne wynikające z art. 584(2) § 1 k.s.h. należy rozumieć jako wstąpienie nowo utworzonej spółki z o.o. we wszystkie prawa i obowiązki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą (wchodzące w jej zakres), przy czym skutek ten dotyczy wszelkich tak rozumianych praw i obowiązków, na co przedsiębiorca nie ma wpływu, w tym znaczeniu, że nie może dokonać swoistego wydzielenia części swych zasobów zaangażowanych do prowadzonej działalności (tak SA w Białymstoku w wyroku z 13.07.2016 r., III AUa 132/16 oraz SA w Łodzi w wyroku z 30.09.2014 r., I ACa 829/14).

Czy sądy widzą konieczność zmiany (aneksowania) umów handlowych z kontrahentami?

Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 30 września 2014 r., sygn. akt I ACa 829/14, stwierdził, że po dniu przekształcenia nie zmienia się treść stosunków cywilnoprawnych zawartych przez przedsiębiorcę – osobę fizyczną z osobami trzecimi (dłużnikami czy wierzycielami), a jedynie ich stroną staje się z mocy prawa spółka kapitałowa (podmiot przekształcony) w miejsce tego przedsiębiorcy. Oznacza to, że prawa i obowiązki wynikające na przykład z umowy najmu przechodzą z mocy prawa na przekształconą spółkę z o.o. z dniem wpisania jej do KRS. Podpisanie aneksu do takiej umowy najmu nie będzie więc wywoływać tego skutku.

Także to stanowisko zaprezentował Sąd Okręgowy w Zielonej Górze w prawomocnym wyroku z dnia 26 listopada 2020 r., sygn. akt IV U 2861/19. Sąd ten wskazał, że na gruncie prawa cywilnego jednoosobowa spółka kapitałowa z dniem przekształcenia (tj. wpisu spółki przekształconej do KRS) wstępuje w ogół praw i obowiązków, które związane były z dotychczasową działalnością przedsiębiorcy (następuje zatem transfer tych praw i obowiązków na spółkę z o.o.). Tym samym Sąd potwierdził, że stroną umowy zlecenia, na podstawie której zleceniobiorca świadczył swe usługi, stała się z dniem przekształcenia spółka z o.o. W rozpoznawanej przez Sąd sprawie strony w dniu przekształcenia zawarły następną umowę zlecenia w celu kontynuacji tej zawartej przed dniem przekształcenia. Sąd stwierdził, że nie było to konieczne, gdyż strony wiązała pierwotna umowa zlecenia, zawarta przed przekształceniem przedsiębiorcy w spółkę kapitałową.

Praktyka – zawiadomienie kontrahentów o przekształceniu

W praktyce ważne jest, aby przekształcona spółka z o.o. zawiadomiła swoich kontrahentów o przekształceniu, tak, aby mogli oni wystawiać faktury czy rachunki już na spółkę z o.o.. Wystarczające będzie wysłanie zawiadomienia z dołączeniem wydruku z KRS spółki. W dziale pierwszym rubryce szóstej odpisu z KRS (albo wydruku z CI KRS) można znaleźć informacje o sposobie powstania spółki – będzie tam informacja o przekształceniu działalności gospodarczej prowadzonej przez przedsiębiorcę w spółkę z o.o.

Zapisy w umowie handlowej, które należy brać pod uwagę przed przekształceniem

Warto też pamiętać, że umowy zawarte przez przedsiębiorcę mogą zawierać zapisy nakładające na ten podmiot określone obowiązki w związku z przekształceniem w spółkę z o.o. Może to być np.:

  1. obowiązek zawiadomienia drugiej strony o planowanym przekształceniu z określonym wyprzedzeniem,
  2. obowiązek zawiadomienia drugiej strony o dokonanym przekształceniu w określonym terminie,
  3. obowiązek uzyskania zgody kontrahenta na dokonanie przekształcenia z określonym wyprzedzeniem.

Niewypełnienie przez przedsiębiorcę powyższych obowiązków nie skutkuje brakiem kontynuacji praw i obowiązków wynikających z umowy przez spółkę przekształconą – jak wskazano wyżej następuje ona z mocy prawa, niezależnie od zapisów umownych.

Umowy zawarte z kontrahentami mogą jednak zawierać określone, negatywne konsekwencje związane z niewypełnieniem tych obowiązków. Czasem umowy zastrzegają możliwość naliczenia kary umownej lub prawo do wstrzymania się z wykonaniem świadczenia. Rzadko zdarza się aby kontrahent miał prawo do rozwiązania umowy handlowej bez wypowiedzenia w związku z brakiem informacji o przekształceniu jednoosobowego przedsiębiorcy w spółkę z o.o.. Tego rodzaju zapisy mogą pojawić się w umowach dotyczących szeroko rozumianego finansowania (w umowach kredytowych, umowach leasingowych, umowach ubezpieczenia, dotacjach, subwencjach, itp.).

Odpowiedzialność osoby fizycznej po przekształceniu działalności gospodarczej w sp. z o.o.

przekształcenie w sp. z o.o.

Procedura przekształcenia działalności gospodarczej prowadzonej przez osobę fizyczną w jednoosobową spółkę z o.o. polega w zarysie na tym, że powstała spółka z o.o. staje się właścicielem majątku osoby fizycznej, który składał się na przedsiębiorstwo prowadzonej działalności gospodarczej osoby fizycznej.

Warto jednak wiedzieć, że osoba fizyczna, która zdecydowała się na przekształcenie swej działalności gospodarczej w spółkę z o.o. nie przestanie odpowiadać majątkowo za długi powstałe do momentu powstania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością mimo, że majątek tej działalności gospodarczej stanie się własnością spółki kapitałowej. Co więcej, osoba fizyczna będzie odpowiadać za te długi bez ograniczenia kwotowego, solidarnie wraz ze spółką. Odpowiedzialność majątkowa osoby fizycznej, zgodnie z brzemieniem przepisu art. 584(13) k.s.h. trwa trzy lata licząc od momentu dokonania przekształcenia: „Dłużnik będący osobą fizyczną ponosi solidarną odpowiedzialność na podstawie art. 584(13) k.s.h., jeżeli wierzyciel wytoczy przeciwko niemu powództwo w okresie biegu terminu określonego w tym przepisie” (uchwała SN z dnia 9 lutego 2017 r., III CZP 113/16, niepubl.).

Warto wiedzieć, że termin trzyletni dotyczy solidarnej odpowiedzialności osoby fizycznej i osoby prawnej za długi powstałe przed przekształceniem. Przepis te więc nie skraca ani nie wydłuża terminów przedawnienia dotyczących poszczególnych zobowiązań. Przykładowo, roszczenie związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, które powstało na 6 miesięcy przed przekształceniem przedawni się po upływie 2 lat i 6 miesięcy, licząc od dnia przekształcenia i przez ten okres osoba fizyczna jak i spółka z o.o. będą odpowiadać solidarnie za to roszczenie.

Jeśli zaś chodzi o zobowiązania podatkowe w kontekście przekształcenia działalności gospodarczej prowadzonej przez osobę fizyczną w jednoosobową spółkę z o.o. to mają zastosowanie następujące zasady.

Na podstawie art. 93a § 4 Ordynacji podatkowej spółka z o.o. powstała z przekształcenia działalności gospodarczej osoby fizycznej wchodzi z mocy prawa w wynikające z przepisów prawa podatkowego prawa osoby fizycznej. Jednakże co do obowiązków podatkowych spółka ta odpowiada za obowiązki podatkowe istniejące przed przekształceniem na zasadach właściwych dla osób trzecich (art. 112b Ordynacji podatkowej). Oznacza to, że powstała spółka z o.o. odpowiada solidarnie z byłym przedsiębiorcą za długi podatkowe powstałe przed przekształceniem. Odpowiedzialność ta będzie wynikać z decyzji organu podatkowego wydanej w sprawie odpowiedzialności osoby trzeciej (tj. spółki z o.o.) za długi podatkowe osoby fizycznej. W praktyce wygląda to tak, że organ podatkowy w pierwszej kolejności będzie dochodził zapłaty zaległości podatkowych od osoby fizycznej, która nie jest już przedsiębiorcą. Odpowiedzialność osoby fizycznej za zaległości podatkowe powstałe do dnia przekształcenia będzie przedawniać się zgodnie z ogólną zasadą stanowiącą, że zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem pięć lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku a solidarna odpowiedzialność spółki z o.o. za długi podatkowe osoby fizycznej wygaśnie po upływie pięć lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstała zaległość podatkowa (art. 118 § 1 Ordynacji podatkowej).

 

Foto dzięki uprzejmości hywards / freedigitalphotos.net

Spółka z o.o. a składki na ZUS od wspólników

zus

Zgodnie z przepisami regulującymi zasady płacenia składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne podmiotami, które są zobowiązane do opłacania tych składek są m.in. wspólnik jednoosobowej spółki z o.o., a także wspólnicy spółki jawnej, komandytowej i partnerskiej.

Sytuacje, w których powstaje obowiązek uiszczania składek na ubezpieczenie społeczne jest wymieniony w art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych a na ubezpieczenie zdrowotne w art. 66 ust. 1 lit. c) ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Osoby będące wspólnikiem w jednoosobowej spółce z o.o. oraz osoby będące wspólnikami w spółce jawnej, komandytowej oraz partnerskiej są traktowane przez te przepisy jako osoby prowadzące działalność gospodarczą. Wspólnicy zarejestrowanych w KRS jednoosobowych spółek z o.o. mają obowiązek zgłosić w ZUS siebie jako płatnika składek oraz do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego w terminie 7 dni od zarejestrowania spółki w Krajowym Rejestrze Sądowym. Takie osoby płacą składki na ZUS w następujący sposób:

– składki na ubezpieczenie społeczne obliczone od zadeklarowanej kwoty, która nie może być niższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia przyjętego do ustalenia rocznego limitu podstawy wymiaru składek oraz

– składki na zdrowotne liczone od 75% przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw z czwartego kwartału poprzedniego roku.

Przepisy regulujące opłacanie składek na ZUS nie wymieniają jako osoby podlegającej tym składkom wspólnika wieloosobowej spółki z o.o. Prostym rozwiązaniem stosowanym w praktyce jest więc zakładanie dwuosobowej spółki z o.o., w której jeden ze wspólników ma 1 udział, lub też w przypadku już istniejącej jednoosobowej spółki z o.o. – sprzedaż 1 udziału wybranemu kandydatowi na udziałowca tak aby spółka z o.o. straciła status jednoosobowej spółki.

Ponieważ wspólnik posiadający udziały w spółce z o.o. składającej się z 2 i więcej udziałowców nie podlegają oskładkowaniu ZUS toteż wspólnicy spółki jawnej, komandytowej i partnerskiej czasem decydują się na przekształcenie prowadzonej spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej w kilkuosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.

Zobacz też artykuł na ten temat opublikowany na Prawo.pl: Jednoprocentowy wspólnik to łatwy cel dla ZUS.

Foto dzięki uprzejmości: rattigon / freedigitalphotos.net

Przekształcenie spółki handlowej to kontynuacja

kontynuacja sukcesja przekształcenie

Zacznijmy od wyjaśnienia co to jest sukcesja oraz czym się różni od kontynuacji.

Sukcesja oznacza sytuację prawną polegającą na tym, że ogół praw i obowiązków jednego podmiotu przechodzi na inny podmiot. Do sukcesji dochodzi w związku z zawartą umową pomiędzy dwoma podmiotami, przykładowo: przelew wierzytelności (art. 509 k.c.), cessio legis (art. 518 k.c.), przejęcie długu (art. 519 k.c.) lub gdy dochodzi do dziedziczenia (art. 922 i n. k.c.).

Kontynuacja zaś oznacza taką sytuację prawną, w której to podmiot podlega zmianie, przy zachowaniu wszystkich przysługujących mu praw i obowiązków przed zmianą i po zmianie.

Z powyższym rozróżnieniem wiążą się też określone wymogi dowodowe, gdy podmiot, który jest następcą prawnym chce udowodnić przysługujące mu prawa, które to prawa należały do jego poprzednika prawnego.

Przykładowo, w przypadku przejęcia długu na podstawie umowy zawartej pomiędzy wierzycielem a osobą trzecią za zgodą dłużnika (art. 519 k.c.), a więc kiedy mamy do czynienia z sukcesją praw i obowiązków, w postępowaniu sądowym o nadanie klauzuli wykonalności na tytule egzekucyjnym, wierzyciel musi udowodnić przejście uprawnień na podstawie dokumentu urzędowego lub prywatnego z podpisem urzędowo poświadczonym (art. 788 § 1 k.p.c.).

Inaczej jest, gdy mamy do czynienia z kontynuacją. Takim przykładem może być przekształcenie spółki, na podstawie przepisów art. 552 k.s.h. i art. 553 § 1 k.s.h.. Przepisy te bez wątpliwości mówią o tym, że w przypadku przekształcenia spółki handlowej mamy do czynienia z przyjęciem zasady kontynuacji a nie zasady sukcesji. Spółka przekształcana staje się spółką przekształconą, a więc zgodnie z przepisami kodeksu spółek handlowych zmienia jedynie formę prawną, przy zachowaniu bytu prawnego. Nie jest to więc odrębny podmiot prawny, który nabył od innego podmiotu określone uprawnienia; jest to jedynie przekształcenie istniejącego podmiotu. Pomiędzy podmiotem przekształcanym a podmiotem przekształconym istnieje tożsamość, jest to ten sam podmiot. A więc w postępowaniu sądowym o nadanie klauzuli wykonalności na tytule egzekucyjnym, wierzyciel – spółka przekształcona, nie ma obowiązku wykazywania przejścia uprawnień na podstawie dokumentu urzędowego lub prywatnego z podpisem urzędowo poświadczonym (art. 788 § 1 k.p.c.), ponieważ wystarczy okazanie aktualnego wypisu z Krajowego Rejestru Sądowego, w którym wykazane będzie, iż doszło do przekształcenia spółki handlowej.

W przypadku przekształcenia spółka przekształcona nie wstępuje w „swoje” prawa i obowiązki, ponieważ przysługują jej ex lege wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej. Spółka przekształcona jest więc przez cały czas podmiotem tych praw i obowiązków (A. Kidyba, Kodeks spółek handlowych, 2008, t. II, s. 1121 i n.).

Dopełnieniem zasady kontynuacji w sferze stosunków cywilnoprawnych jest art. 553 § 2 k.s.h., który odnosi się do kontynuacji praw i obowiązków administracyjnoprawnych. W takim przypadku spółka przekształcona pozostaje podmiotem zezwoleń, koncesji, ulg, które zostały przyznane spółce przed jej przekształceniem. Jednakże utrzymanie tych praw i obowiązków jest uwarunkowane brakiem zastrzeżeń w udzielonym zezwoleniu, koncesji, uldze lub ustawie co do przejścia praw. Jeżeli stanowią one inaczej, prawa i obowiązki nie przechodzą na spółkę przekształconą. Artykuł 553 § 3 k.s.h. stanowi, że wspólnicy spółki przekształconej biorący udział w przekształceniu stają się z dniem przekształcenia wspólnikami spółki przekształconej. Jednakże ze względu na specyfikę trybów przekształceń czasem może nie dojść do przejścia wszystkich praw na spółkę przekształconą lub też należy wypełnić określone warunki aby doszło do skutecznego przejścia (np.: procedura opisana w art. 23(1) k.p.).

Innym skutkiem przekształcenia jest konieczność zmiany firmy. Może ona polegać tylko na zmianie dodatku (z informacji „spółka jawna” na informację „spółka z ograniczoną odpowiedzialnością”) wskazującego na charakter prawny spółki. Są też sytuacje, w trakcie przekształcenia dochodzi do zmiany nazwy i w takim przypadku wymagane będzie informowanie o zmianie tzw. korpusu, a więc spółka przekształcona w nawiasie informuje o brzmieniu dawnej firmy obok brzmienia nowej, z dodatkiem wyrazu “dawniej“. Powinna używać takiej firmy przez okres co najmniej roku od dnia przekształcenia (art. 554 k.s.h.).

 

Foto dzięki uprzejmości arkorn / freedigitalphotos.net

Przekształcenie działalności gospodarczej osoby fizycznej w jednoosobową spółkę kapitałową

Przekształcenie działalności gospodarczej osoby fizycznej w jednoosobową spółkę kapitałową

Osoba fizyczna, prowadząca własną jednoosobową firmę z koncesją, może na pewnym etapie prowadzonej działalności gospodarczej uznać, iż chce sprzedać prowadzone przedsiębiorstwo. Jednakże nie zawsze można przenieść na innego przedsiębiorcę przedsiębiorstwo wraz z koncesją, zezwoleniem, itp.

Dlaczego?

Ponieważ koncesje, zezwolenia, licencje są decyzjami administracyjnymi wydawanymi konkretnemu adresatowi (w naszym przypadku osobie fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą). Zasadniczo decyzje administracyjne mogą być przekazywane innemu podmiotowi jedynie wtedy, gdy konkretny przepis prawa administracyjnego przewiduje taką możliwość. Regułą jest, że nie można przenieść decyzji administracyjnej, ponieważ nakłada ona specyficzne obowiązki na adresata decyzji. Do przeniesienia decyzji administracyjnej, co jest wyjątkiem, wymagana jest konkretna podstawa prawna to umożliwiająca. Zdarza się, że przepisy regulujące licencje, zezwolenia, koncesje nie przewidują możliwości przeniesienia ich na inny podmiot. Przykładem może być sprawa przedsiębiorcy, który próbował przenieść przedsiębiorstwo wraz z zezwoleniem na prowadzenie działalności w zakresie zbierania i transportu odpadów. Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, że z chwilą zbycia przedsiębiorstwa w drodze czynności cywilnoprawnej pomiędzy przedsiębiorcami będącymi osobami fizycznymi, nabywca nie staje się automatycznie z mocy samego prawa podmiotem zezwolenia (wyrok NSA z dnia 5 kwietnia 2011 roku, sygnatura sprawy II OSK 654/10).

Jednym ze sposobów rozwiązania tej patowej sytuacji jest (1) przekształcenie działalności gospodarczej osoby fizycznej w jednoosobową spółkę kapitałową a następnie (2) sprzedaż wszystkich udziałów w jednoosobowej spółce z o.o. określonemu nabywcy. W tym przypadku adresat decyzji administracyjnej nie zmieni się, bo będzie to przekształcona spółka kapitałowa.

Przekształcenie działalności gospodarczej osoby fizycznej w jednoosobową spółkę kapitałową regulują przepisy ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych.

Jak wynika z art. 1 § 1 k.s.h. przepisy tego kodeksu regulują m.in. tworzenie i przekształcanie spółek handlowych. Zgodnie zaś z art. 551 § 5 k.s.h.: przedsiębiorca będący osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (przedsiębiorca przekształcany) może przekształcić formę prowadzonej działalności w jednoosobową spółkę kapitałową (spółkę przekształconą) (przekształcenie przedsiębiorcy w spółkę kapitałową).

Powyższa możliwość przekształcenia działalności gospodarczej w spółkę z o.o. znacząco ułatwia zmianę właściciela przedsiębiorstwa. Unikamy wielu niedogodności związanych z przykładowo wnoszeniem przedsiębiorstwa na pokrycie kapitału zakładowego spółki z o.o. lub też sprzedażą przedsiębiorstwa.

Warto pamiętać, że przekształcenie w trybie art. 551 § 5 k.s.h. jest nietypowe, ponieważ w tym procesie przekształcenia mamy do czynienia z dwoma podmiotami: osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą oraz spółką przekształconą, która powstaje po zakończeniu przekształcenia i kontynuuje działalność gospodarczą prowadzoną uprzednio przez osobę fizyczną.

Foto dzięki uprzejmości Stuart Miles/ freedigitalphotos.net