Komunalna spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Archives

Jak wskazywałem w innym wpisie pt. Czy wspólnik spółki z o.o. może kontrolować jej księgi rachunkowe? wspólnik spółki z o.o. ma szerokie i bezpośrednie uprawnienia kontrolne wobec swojej spółki: ma prawo przeglądać dokumentację spółki, kontrolować jej księgi rachunkowe, sporządzać bilans dla własnego użytku oraz żądać wyjaśnień od zarządu (art. 212 par. 1 k.s.h.). W większych podmiotach jednakże prawo wspólnika do kontroli spółki może być przekazane specjalnemu organowi tej spółki – radzie nadzorczej.

Wspólnicy spółki z o.o., za pośrednictwem ustanowionej na zgromadzeniu wspólników rady nadzorczej mogą wykonywać tzw. pośrednie prawo kontroli spółki.

Obowiązkiem rady nadzorczej jest bieżąca kontrola (nadzór) nad prowadzeniem spraw spółki. Zadaniem członków rady nadzorczej jest nadzorowanie działań zarządu i niezwłoczne eliminowanie zauważonych błędów lub też przeciwdziałanie ich powstawaniu. Z tym obowiązkiem stałego nadzoru nad poczynaniami zarządu spółki z o.o. wiąże się też odpowiedzialność członków rady nadzorczej za brak staranności w podejmowaniu czynności nadzoru.

Warto zaznaczyć, że zadaniem rady nadzorczej jest nadzór nad działalnością spółki; natomiast rada nadzorcza nie ma prawa wydawania zarządowi wiążących poleceń jak mają być prowadzone konkretne sprawy (art. 219 par. 2 k.s.h.). Podobnie, członkowie rady nadzorczej nie mogą wydawać wiążących poleceń pracownikom spółki (kierownikom, itp.). Szczególnym obowiązkiem rady nadzorczej jest ocenianie sprawozdań zarządu, opiniowanie wniosków zarządu co do podziału zysku lub pokrycia straty oraz przedstawianie zgromadzeniu wspólników corocznego sprawozdania rady nadzorczej. Umowa spółki może rozszerzyć uprawnienia rady nadzorczej przykładowo o: wprowadzenie konieczności uzyskania zgody rady nadzorczej przez zarząd na dokonanie określonych czynności, uprawnienie zawieszania z ważnych powodów członków zarządu, możliwość powoływania i odwoływania członków zarządu.

Rada nadzorcza obligatoryjnie reprezentuje spółkę w umowach lub sporach z członkiem zarządu (art. 210 par. 1 k.s.h.).

W spółce z o.o. rada nadzorcza musi być ustanowiona, gdy wspólników spółki jest więcej niż 25 oraz gdy kapitał zakładowy spółki jest wyższy niż 500.000 zł. Jeśli jest już ustanowiona rada nadzorcza to w sytuacji, gdy jeden lub oba wyżej wskazane warunki przestaną być przez spółkę spełniane (np.: gdy, zmniejszy się poniżej 25 liczba wspólników), nie oznacza, że rada nadzorcza ma być zlikwidowana.

Także przepisy szczególne mogą prowadzać obowiązek ustanowienia rady nadzorczej w spółce z o.o. Przykładem mogą być przepisy ustawy o gospodarce komunalnej wprowadzającej obowiązek powołania rady nadzorczej w spółkach z udziałem jednostek samorządu terytorialnego.

Jeśli istnieje w spółce z o.o. rada nadzorcza, to wspólnik ma wciąż bezpośrednie prawo wykonywania kontroli (przeglądanie ksiąg, żądanie wyjaśnień). Zgromadzenie wspólników może jednak, jednogłośnie postanowić, że w związku z powołaniem rady nadzorczej umowa spółki wyraźnie wyłączy lub ograniczy prawo wspólnika do wykonywania bezpośredniej kontroli.

Foto dzięki uprzejmości nipitphand / freedigitalphotos.net

Gmina może prowadzić swoją działalność za pośrednictwem komunalnej spółki z o.o. Wybór tej formy prowadzenia działalności gospodarczej przez gminę może wynikać z odpowiedniej kalkulacji ekonomicznej, zamiaru włączenia w działalność kilku jednostek samorządu terytorialnego, współdziałania gminy z podmiotami prywatnymi, itp.

Założenie komunalnej spółki z o.o. – uchwała Rady Gminy

Zgodnie ustawy o samorządzie gminnym do wyłącznej kompetencji rady gminy należy podjęcie decyzji o utworzeniu lub przystępowaniu do spółek oraz rozwiązywanie i występowanie z nich przez gminę. Sama uchwała Rady Gminy nie może ograniczać się jedynie do wyrażania zgody na założenie nowego podmiotu, lecz powinna także wskazać, jakie spółka będzie realizowała zadania, zdefiniować w jaki kapitał własny gmina wyposaży nowo powoływaną spółkę, czy gmina będzie zbywać udziały w tej spółce i na jakich zasadach, ustalenie zasad wykonywania dopłat przez gminę, itp.

Komunalna spółka z o.o. może być powołana do realizacji zadań własnych gminy, szczegółowo określonych w ustawie o samorządzie gminnym a dotyczących prowadzenia działalności mającej na celu zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty (tzw. zadania własne gminy). Przykładami takiej działalności mogą być: wodociągi i zaopatrzenie w wodę, kanalizacja, usuwanie i oczyszczanie ścieków komunalnych, utrzymanie czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz; działalność w zakresie telekomunikacji; lokalnego transportu zbiorowego; gminnego budownictwa mieszkaniowego (art. 7 ustawy o samorządzie gminnym).

Ustawa o gospodarce komunalnej wskazuje też, że gmina może prowadzić działalność gospodarczą wykraczającą poza zadania własne gminy jedynie, gdy (art. 10 ustawy o gospodarce komunalnej): (1) istnieją niezaspokojone potrzeby wspólnoty samorządowej na rynku lokalnym; (2) występuje w gminie bezrobocie, które w znacznym stopniu wpływa ujemnie na poziom życia wspólnoty samorządowej, a zastosowanie innych działań i wynikających z obowiązujących przepisów środków prawnych nie doprowadziło do aktywizacji gospodarczej, zwłaszcza do znacznego ożywienia rynku lokalnego lub trwałego ograniczenia bezrobocia; (3) zbycie składnika mienia komunalnego mogącego stanowić wkład niepieniężny gminy do spółki albo też rozporządzenie nim w inny sposób spowoduje dla gminy poważną stratę majątkową. Analizując orzecznictwo trzeba wskazać, że powyżej wymienione trzy wyjątki pozwalające gminie na prowadzenie działalności poza zakresem zadań własnych gminy trzeba interpretować ściśle i z dużą ostrożnością, gdyż sądy administracyjne wskazują, że prowadzenie działalności gospodarczej przez gminę poza sferą użyteczności publicznej, oprócz spełnienia jednego z powyżej przedstawionych trzech wyjątków dodatkowo musi mieć ważne znaczenie dla rozwoju gminy.

Na podstawie wyrażonej w uchwale Rady Gminy zgody na zawiązanie spółki wójt gminy może przystąpić do czynności prowadzących do założenia komunalnej spółki z o.o.

Założenie komunalnej spółki z o.o. – umowa spółki

Kluczowym dokumentem, którego redakcja wpłynie na działalność spółki jest umowa spółki. Oprócz wymaganych prawem zapisów, omówionych we wpisie dotyczącym konstruowania treści umowy spółki z o.o. w umowie komunalnej spółki z o.o. muszą znaleźć się zapisy gwarantujące zabezpieczenie interesu gminy z jednej strony oraz umożliwiające prowadzenie zyskownej działalności gospodarczej z drugiej. Istotne jest wprowadzenie zapisów uniemożliwiających podjęcie kluczowych dla spółki decyzji bez zgody przedstawiciela gminy. Można tego dokonać wprowadzając określone uprzywilejowanie udziałów należących do gminy, wprowadzenie odpowiednich zapisów ograniczających zbywanie udziałów w komunalnej spółce z o.o. Umowa spółki komunalnej, oprócz zgodności z przepisami kodeksu spółek handlowych, musi także respektować uregulowania ustaw o samorządzie gminnym, o gospodarce komunalnej (np.: konieczność powołania Rady Nadzorczej).

Foto dzięki uprzejmości Stuart Miles / freedigitalphotos.net