Niedawno został mi przedstawiony następujący problem – czy matka ze swoją kilkuletnią córką mogą zawrzeć umowę spółki z ograniczoną odpowiedzialnością? Czy kilkuletnie dziecko może być udziałowcem spółki z o.o.?
Kodeks spółek handlowych nie wymaga od udziałowca pełnej zdolności do czynności prawnych. Patrząc więc na przepisy kodeksu spółek handlowych, kilkuletnie dziecko może zostać udziałowcem spółki z o.o. i nie jest to rzadkie – np.: wynika z darowizny lub ze spadku. Jednakże przy zamiarze założenia z małoletnim spółki z o.o. trzeba przeprowadzić pewne przygotowania do zawarcia umowy spółki z o.o. Ponieważ małoletni nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych to będzie musiał działać przez przedstawiciela, którym w większości przypadków jest rodzic tego małoletniego (matka, ojciec) lub też inny opiekun prawny labo kurator wyznaczony przez sąd opiekuńczy. Czynność przystąpienia do umowy spółki z o.o. przez małoletniego, oprócz działania w jego imieniu przedstawiciela ustawowego lub kuratora (jeśli spółka z o.o. ma być założona razem z jednym z rodziców dziecka), będzie też wymagała uzyskania zezwolenia sądu opiekuńczego.
W art. 156 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego został wprowadzony wymóg uzyskania zezwolenia sądu opiekuńczego we wszelkich ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby lub majątku małoletniego. Zezwolenie sądu opiekuńczego na dokonanie czynności przez przedstawiciela ustawowego, w imieniu i na rzecz małoletniego, musi być uzyskana przed podjęciem takiej czynności (np.: przed planowanym przystąpieniem dziecka do spółki z o.o.).
Przystąpienie małoletniego (w imieniu którego będzie działał przedstawiciel ustawowy lub kurator), bez uprzednio uzyskanej zgody sądu opiekuńczego, oznaczać będzie, że czynność prawna dokonana bez prawomocnego zezwolenia sądu opiekuńczego jest czynnością prawną bezwzględnie nieważną. Jest ona bowiem sprzeczna z przepisem prawa o charakterze bezwzględnie obowiązującym (art. 156 k.r.o. w związku z art. 58 § 1 k.c.). Pogląd o bezwzględnej nieważności czynności materialnoprawnej opiekuna dokonanej bez zezwolenia sądu opiekuńczego jest przyjmowany zgodnie w orzecznictwie Sądu Najwyższego (zob. uchwałę całej Izby Cywilnej SN z dnia 24 czerwca 1961 r., I CO 16/61, OSNCP 1963, nr 9, poz. 187; postanowienie SN z dnia 19 września 1967 r., III CR 177/67, OSNCP 1968, nr 6, poz. 104; wyrok SN z dnia 27 listopada 2008 r., IV CSK 306/08, LEX nr 531562; wyrok SN z dnia 25 listopada 2009 r., II CSK 262/09, LEX nr 599836).
Wniosek do sądu o wyrażenie zezwolenia przez sąd opiekuńczy na zawarcie w imieniu małoletniego dziecka może złożyć każdy z rodziców (opiekunów prawnych dziecka). We wniosku o wyrażenie przez sąd opiekuńczy zezwolenia na zawarcie w imieniu małoletniego spółki z o.o. warto też zawrzeć wniosek o ustalenie zasad rozporządzania przez małoletniego dochodami uzyskiwanymi z tytułu posiadanych udziałów w spółce z o.o. (dywidendami).
Wszelkie prawa korporacyjne (np.: udział w zwyczajnym zgromadzeniu wspólników), wynikające z posiadanych przez dziecko udziałów w spółce z o.o. będą, do czasu osiągnięcia przez małoletniego pełnoletności, wykonywane przez przedstawiciela ustawowego.
Foto dzięki uprzejmości stockimages / freedigitalphotos.net