Czy możliwe jest wyemitowanie przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością obligacji zamiennych na udziały?

obligacje zamienne na udziały w spółce z o.o.

Pytanie:

Czy możliwe jest wyemitowanie przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością obligacji zamiennych na udziały?

Ustawa o obligacjach nie reguluje tej kwestii (mowa jest tylko o obligacjach zamiennych na akcje), jednak definicja obligacji (Obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji, zwanego dalej “obligatariuszem”, i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia.) pozwala zakwalifikować nabycie udziałów przez obligatariusza jako określone świadczenie spółki będącej emitentem.

Zgadzacie się Państwo z taką interpretacją?

 

Odpowiedź:

W ustawie o obligacjach ustawodawca nie wskazał jednoznacznie, iż spółka z o.o. ma prawo do wyemitowania obligacji zamiennych na udziały. Taką możliwość, w odniesieniu do spółki akcyjnej, wynika wprost z brzmienia art. 19 ustawy o obligacjach (Spółka może emitować obligacje uprawniające do objęcia akcji emitowanych przez spółkę w zamian za te obligacje).

Definicja „obligacji” zawarta w art. 4 ustawy o obligacjach, stanowi, że obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji (obligatariusza) i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia. Po przeanalizowaniu treści powyższego przepisu rzeczywiście może zrodzić się niepewność, co do możliwości uznania, że wspomniany w przepisie zwrot „określone świadczenie”, również obejmuje możliwość przyznania obligatariuszowi udziałów w spółce z o.o. Takiej wykładni nie zaprzecza dalsza treść art. 4 ustawy o obligacjach, który stanowi, że świadczenie z obligacji może mieć charakter zarówno pieniężny jak i niepieniężny.

Niestety, pomimo obowiązywania szerokiej definicji pojęcia obligacja, należy opowiedzieć się przeciwko możliwości emitowania przez spółkę z o.o. obligacji zamiennych na udziały, zaś podstawy prawnej dla takiego stanowiska należy szukać nie w ustawie o obligacjach, lecz w kodeksie spółek handlowych. W kontekście przedmiotowej kwestii, szczególnie istotny jest art. 174 par. 6 k.s.h. który stanowi, że na udziały oraz na prawa do zysku w spółce nie mogą być wystawiane dokumenty na okaziciela oraz dokumenty imienne lub na zlecenie. Do tej kategorii dokumentów zaliczają się obligacje, które jako papiery wartościowe mogą mieć charakter zarówno dokumentów imiennych jak i na okaziciela, co zresztą znajduje swoje dodatkowe potwierdzenie w treści art. 14 ustawy o obligacjach. Tak więc za niedopuszczalne należy uznać wystawienie obligacji zamiennych na udziały. Aprobaty dla powyższego stanowiska można znaleźć również w komentarzach do wspomnianego art. 174 k.s.h. W literaturze podnosi się, że funkcją przepisu art. 174 par. 6 k.s.h. jest wyłączenie możliwości anonimowego obrotu udziałami lub – ujmując rzecz inaczej – zapewnienie wspólnikom możliwości wpływania na skład osobowy spółki.[1] Podkreśla się, że zakaz, o którym mowa w art. 174 par. 6 k.s.h., dotyczy wyłącznie wystawiania dokumentów mających mieć charakter papierów wartościowych[2], a takim dokumentem bez wątpienia są obligacje. Niedopuszczalne jest wystawianie jakichkolwiek dokumentów, które mogłyby ucieleśniać prawo udziałowe lub prawo do zysku.[3] Obligacje nie ucieleśniają wprawdzie wprost prawa do udziałów, jak ma to miejsce w przypadku akcji, jednak ostatecznie skutkiem wyemitowania obligacji jest ich wykup, co przy obligacjach zamiennych na udziały, sprowadza się do przyznania udziałów w spółce. Wyemitowanie obligacji na udziały stanowiłoby więc zagrożenie dla jednego z podstawowych celów art. 174 par. 6 k.s.h., jakim jest wspomniane wcześniej zapewnienie wspólnikom spółki z o.o. możliwości wpływania na skład osobowy spółki, bowiem losy obligacji uzależnione są od poczynań obligariusza. Ograniczenie wynikające z art. 174 par. 6 k.s.h. rysuje jedną z podstawowych różnic pomiędzy spółką akcyjną a spółką z o.o. ponieważ wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjnej różni to, że w spółce akcyjnej na udział w zysku wydaje się dokument zwany akcją, nadający się do przeniesienia na inną osobę, która wskutek posiadania tego dokumentu staje się uprawnioną do udziału m.in. w zysku spółki akcyjnej (M. Allerhand, Kodeks handlowy. Spółka Akcyjna, Bielsko-Biała 1992,s.5, podobnie Kodeks handlowy. Komentarz opracowany przez T. Dziurzyńskiego, Z. Fenichela, M. Honzatko, Łódź 1992,s. 334)). Takiego dokumentu nie wydaje się wspólnikowi spółki z o.o..

Mając powyższe na uwadze, należy raczej opowiedzieć się za stanowiskiem wykluczającym możliwość emitowania obligacji zamiennych na udziały w spółce z o.o.. Ostatecznie należy podkreślić, iż kodeks spółek handlowych, w art. 589 k.s.h., sankcjonuje karnie działania polegające na łamaniu zakazu emitowania papierów wartościowych zamiennych na udziały: kto, będąc członkiem zarządu albo likwidatorem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, dopuszcza do wydania przez spółkę dokumentów imiennych, na okaziciela lub dokumentów na zlecenie na udziały lub prawa do zysków w spółce – podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 6 miesięcy.

 

Foto dzięki uprzejmości digitalart / freedigitalphotos.net

 

__________

[1] A.Kidyba [w:] Komentarz do art. 174 par. 6 k.s.h.

[2] Wojciech Pyzioł, Kodeks Spółek Handlowych Komentarz, Warszawa 2008, s. 357.

[3] A.Kidyba [w:] Komentarz do art. 174 par. 6 k.s.h., podobnie: Mirosław Ożóg [w:], Kodeks Spółek Handlowych Komentarz, red. Zbigniew Koźma i Mirosław Ożoga, Gdańsk 2012.

Dodaj komentarz

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.