„Cienka kapitalizacja” przy pożyczce od udziałowca

niedostateczna kapitalizacja

Udzielenie pożyczki przez wspólnika zostało opisane we wpisie „Udzielenie pożyczki przez wspólnika spółki z o.o.”. Jednakże oprócz kwestii opodatkowania takiej pożyczki podatkiem od czynności cywilnoprawnych warto wspomnieć o innym ważnym zagadnieniu podatkowym, a mianowicie o tzw. cienkiej kapitalizacji. Cienka kapitalizacja (ang. thin capitalisation) to sytuacja, gdy udziałowiec finansuje spółkę poprzez pożyczki, które to przewyższają kapitał własny spółki. Przepisy podatkowe taką sytuację oceniają negatywnie i wprowadzają sankcję polegającą na tym, że część płaconych przez spółkę udziałowcowi odsetek nie stanowi dla tej spółki podatkowego kosztu uzyskania przychodów. A więc przepisy podatkowe wskazują, że preferowanym sposobem finansowania spółki powinny być wpłaty na kapitał zakładowy (kapitał akcyjny) spółki a nie zaciąganie pożyczek lub kredytów u udziałowca. Dla udziałowców korzystniejsze ekonomicznie jest pożyczanie spółce środków finansowych, ponieważ można przy zawieraniu pożyczki ustalić wysokość odsetek, które muszą zostać wypłacone niezależnie od sytuacji finansowej spółki; wnoszenie wkładów pieniężnych na kapitał zakładowy spółki oznacza, że wspólnik może liczyć jedynie na hipoteczną możliwość otrzymania dywidendy, jeśli spółka osiągnie zysk.

Od 1 stycznia 2015 r. zmianie uległy przepisy w zakresie „niedostatecznej kapitalizacji”. Zgodnie z aktualnie obowiązującą regulacją art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów w spółce, która otrzymała pożyczkę:

  1. odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez podmiot posiadający bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udzielonych łącznie przez podmioty posiadające łącznie bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki – w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia wobec tych podmiotów, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek;
  2. odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez inną spółkę, jeżeli w obu tych spółkach ten sam podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę wobec spółki udzielającej pożyczki oraz wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) spółki otrzymującej pożyczkę, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki otrzymującej pożyczkę – w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek.

Aby zrozumieć powyższe przepisy przedstawię na przykładzie działanie ograniczenia związanego z „cienką kapitalizacją”.

Przykład: Spółka A posiada kapitały własne w wysokości 100.000 zł (kapitał zakładowy 5.000 zł, kapitał rezerwowy 95.000 zł). Udziałowiec udzielił Spółce A pożyczki w kwocie głównej 200.000 zł i oprocentowanej w wysokości 10% rocznie. W pierwszym roku Spółka A ma dokonać jednej spłaty 20.000 zł kwoty głównej pożyczki oraz 20.000 zł odsetek. Ponieważ na dzień wypłaty odsetek kapitał własny Spółki A w stosunku do kwoty pożyczki jest w proporcji ½ (100.000 zł / 200.000 zł) to jedynie ½ wypłaconych odsetek będzie stanowić podatkowy koszt uzyskania przychodów Spółki A (czyli tylko 10.000 zł z wypłaconych 20.000 zł; spółka zapłaci więc wyższy podatek dochodowy od osiągniętego dochodu).

Jak rozwiązać problem cienkiej kapitalizacji?

Przepisy podatkowe wskazują proste rozwiązanie problemu „niedostatecznej kapitalizacji”.

Kwestię istnienia „cienkiej kapitalizacji” sprawdza się przy każdej wypłacie udziałowcowi odsetek. Przy obliczaniu wartości zadłużenia spółki wobec udziałowca, istniejącego na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek, uwzględniania się wartości kwoty głównej pożyczki, której spłata nastąpiła przed tym dniem. Odwołując się do powyżej zaprezentowanego przykładu, gdy całość kwoty głównej pożyczki wynoszącej 200.000 zł zostanie spłacona przed ostatnim dniem miesiąca poprzedzającego dzień spłaty odsetek naliczonych od tej pożyczki, to odsetki te będą stanowiły koszt uzyskania przychodu w momencie ich zapłaty a ograniczenia wynikające z art. 16 ust. 1 pkt 60 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie będą miały zastosowania.

Wystarczy więc zapisać w umowie pożyczki zawartej pomiędzy spółką a udziałowcem postanowienie, że w pierwszej kolejności spłacona zostanie kwota główna pożyczki, a następnie kwota odsetek.

 

Foto dzięki uprzejmości atibodyphoto / freedigitalphotos.net

Dodaj komentarz

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.