W praktyce wciąż istnieją kontrowersje dotyczące skutków prawnych nabywania (lub obejmowania) udziałów przez małżonka za wkład pieniężny (lub niepieniężny), pochodzący z majątku wspólnego małżonków. O wyrażeniu zgody na sprzedaż przez współmałżonka udziałów w spółce z o.o. pisałem we wpisie: Czy wymagana jest zgoda współmałżonka na sprzedaż udziałów?
Problem dotyczy najczęściej takiej oto sytuacji:
Małżonkowie Janina i Włodzimierz Kowalscy są od 2 lat małżeństwem i obowiązuje ich ustrój majątkowej wspólności ustawowej. Włodzimierz Kowalski nabył od kolegi 100 udziałów w spółce Tęcza sp. z o.o. a środki pieniężne przeznaczone na zapłatę ceny za nabycie udziałów pobrał ze wspólnego konta bankowego małżonków, na które to konto wpływały ich wynagrodzenia z tytułu umów o pracę. Do umowy sprzedaży udziałów, jako nabywca, przystąpił jedynie Włodzimierz Kowalski i tylko on został wpisany jako udziałowiec spółki Tęcza sp. z o.o.
Na podstawie powyżej opisanego stanu faktycznego widzimy wyraźnie, iż tylko mąż został udziałowcem, mimo że nabycie udziałów zostało sfinansowane z majątku wspólnego małżonków, a więc z majątku wypracowanego przez męża i żonę. Komentarze prawnicze wskazują, że w przypadku wniesienia przez jednego z małżonków z majątku wspólnego wkładów na kapitał zakładowy spółki z o.o., współmałżonkowi, w związku z wniesieniem takiego wkładu do spółki, nie będą przysługiwały żadne z inkorporowanych w udziałach prawa i zajmie on w stosunku do spółki pozycję osoby trzeciej (Andrzej Kidyba, Komentarz aktualizowany do art.183(1) Kodeksu spółek handlowych). Inaczej mówiąc, żona Janina Kowalska z naszego przykładu, nie staje się, obok męża, ujawniona jako udziałowiec spółki Tęcza sp. z o.o. pomimo, że to także z jej majątku został sfinansowany zakup udziałów w tej spółce.
W przypadku zgodnego i ufającego sobie nawzajem małżeństwa, takie „rozczepienie” polegające na tym, że współmałżonek udziałowca nie jest ujawniony jako współudziałowiec spółki, mimo że sfinansował w części nabycie tych udziałów, nie powinno prowadzić do zasadniczych problemów w funkcjonowaniu tejże spółki. Jednakże fakt, iż udziały należą do majątku wspólnego małżonków, bo ich zakup został sfinansowany z środków należących do majątku wspólnego małżonków, może zagrać ważną rolę w sytuacji, gdy powstanie konieczność podziału tego majątku, gdyż ustał lub został zniesiony ustrój majątkowej wspólności ustawowej pomiędzy małżonkami. W trakcie podziału majątku wspólnego małżonków sąd dzieląc majątek małżonków dokona podziału także i udziałów w spółce z o.o. A więc, gdy pomiędzy małżonkami narasta konflikt zmierzający do rozwodu i konieczności podziału majątku wspólnego pomiędzy małżonków, istnieje poważne ryzyko przeniesienia osobistego konfliktu pomiędzy małżonkami na grunt korporacyjny – pomiędzy udziałowcami. Funkcjonowanie spółki może więc być zagrożone.
Aby prywatne stosunki pomiędzy małżonkami nie wpływały na funkcjonowanie podmiotu gospodarczego, jakim jest spółka z o.o., należy do treści umowy spółki wprowadzić zapis mówiący o tym, że w sytuacji, gdy udział lub udziały w spółce są objęte wspólnością majątkową małżeńską, to umowa spółki wyłącza możliwość wstąpienia do spółki współmałżonka wspólnika (art. 1831 k.s.h.).
Więcej na temat wpływu konfliktu małżonków na działalność spółki można przeczytać tutaj: Przez konflikt małżonków cierpi firma i jej kontrahenci.
Foto dzięki uprzejmości marcolm /freedigitalphotos.net