Czy wymagana jest zgoda współmałżonka na sprzedaż udziałów?

zgoda małżonka

Takie pytanie – czy wymagana jest zgoda współmałżonka na sprzedaż udziałów – pojawia się najczęściej w trakcie postępowania rozwodowego. Typowa sytuacja, gdy żona dowiaduje się w trakcie rozwodu, iż małżonek zamierza sprzedać albo sprzedał przed złożeniem pozwu rozwodowego wszystkie posiadane przez siebie udziały w spółkach z o.o. i nie ma majątku.

Odpowiedź na tak zadane pytanie trzeba zacząć od wyjaśnienia, za jakie środki został pokryty kapitał zakładowy, gdy udziały były obejmowane przez współmałżonka lub z jakiego majątku pochodziły środki pieniężne, gdy udziały były nabywane przez współmałżonka od poprzedniego udziałowca.

Jeśli środki pieniężne, przeznaczone następnie na nabycie (objęcie) udziałów, pochodziły z majątku odrębnego (osobistego) współmałżonka to także i te udziały weszły do majątku osobistego współmałżonka.

Ale udziały nabyte przez współmałżonka mogą być też sfinansowane z środków finansowych należących do majątku wspólnego małżonków. Co w takiej sytuacji? Czy nabyte udziały także staną się majątkiem wspólnym małżonków? Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, w wypadku nabycia przez małżonka ze środków pochodzących z majątku wspólnego, w drodze czynności prawnej, udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, wspólnikiem staje się tylko małżonek uczestniczący w tej czynności (zobacz: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 1999 r., sygn. I CKN 1146/97).

Jednak nie ma przeszkód, aby w momencie nabywania udziałów i finansowania tego zakupu z majątku wspólnego małżonków, małżonkowie uzgodnili, że nowe udziały są nabywane do wspólnego majątku małżeńskiego. Małżonkowie mogą też umówić się, iż tymczasowo zakup udziałów będzie sfinansowany z środków pochodzących ze wspólności majątkowej małżeńskiej a następnie „tymczasowe finansowanie” ze wspólnego majątku małżeńskiego zostanie rozliczone między małżonkami stosownie do art. 45 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (zobacz: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 września 2004 r. III CZP 46/04). Przepis zawarty w art. 45 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, stanowi, że: „Każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności.”.

Przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, regulując zasady zarządzania wspólnym majątkiem małżeńskim wskazują na zamknięty katalog czynności, które wymagają zgody drugiego małżonka. Zgodnie więc z art. 37 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania:

  1. czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków,
  2. czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia prawa rzeczowego, którego przedmiotem jest budynek lub lokal,
  3. czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia i wydzierżawienia gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa,
  4. darowizny z majątku wspólnego, z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych.

Wśród powyżej zacytowanego wyliczenia czynności do których wymagana jest zgoda współmałżonka nie ma wymienionych czynności związanych z nabywaniem (obejmowaniem) lub zbywaniem udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Czynności związane z udziałami w spółce z o.o. mogą być skutecznie podejmowane przez jednego małżonka nawet wtedy, gdy udziały te wchodzą w skład majątku dorobkowego małżonków.

Czy więc małżonek nie ma żadnego wpływu na zamiar zbycia udziałów planowany przez współmałżonka, gdy udziały te należą do majątku wspólnego małżonków? Mimo, iż nie jest wymagana zgoda małżonka na zbycie udziałów to małżonek może sprzeciwić się zamiarowi współmałżonka dotyczącemu zbycia udziałów w spółce z o.o.. Zgodnie z art. 36 § 1 i § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego: „Małżonek może sprzeciwić się czynności zarządu majątkiem wspólnym zamierzonej przez drugiego małżonka, z wyjątkiem czynności w bieżących sprawach życia codziennego lub zmierzającej do zaspokojenia zwykłych potrzeb rodziny albo podejmowanej w ramach działalności zarobkowej. Sprzeciw jest skuteczny wobec osoby trzeciej, jeżeli mogła się z nim zapoznać przed dokonaniem czynności prawnej.”.

foto dzięki uprzejmości David Castillo Dominici / freedigitalphotos.net

Dodaj komentarz

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.